To je dubok i uzan, često vijugav morski zaliv, koji se po nekoliko desetina, pa i više stotina kilometara uvlači u kopno.
Fjordovi imaju strme i visoke, gotovo vertikalne strane. Nastali su u ledeno doba radom dolinskih glečera, koji su mehaničkom erozijom izdubili, duboko ispod nivoa mora, doline niz koje su se kretali. Kad su se glečeri otopili, useke u dolinama ispunila je morska voda. Tipične karakteristike fjordova su uzak rukavac, strme padine kopna koje ih okružuju, erodirano dno duboko ispod nivoa mora i izlaz na otvoreno more. Fjordovi su karakteristični za visoke geografske širine, koje su za vrijeme ledenog doba bile pod ledom i u kojima su lednici dopirali do mora (Skandinavsko poluostrvo, Aljaska, Kanada, Grenland, Škotska, Farska ostrva, Island, Čile, Novi Zeland), ali su najtipičniji za Norvešku.
Mnogi fjordovi su izuzetno dugački i duboki. Na primjer, poznati fjord Sogne, koji se nalazi na jugozapadnoj obali Skandinavskog poluostrva i najveći je fjord u Norveškoj, ima dužinu od 205 km, njegovo dno nalazi se 1245 m ispod nivoa mora, a njegove strme, stjenovite obale dižu se iznad morskog nivoa i do 1500 m.
Nastanak fjordova
Lednička (glacijalna) erozija je geomorfološki proces koji se odvija na visokim planinama i u polarnim oblastima. Za razliku od leda na morima ili rijekama, koji nastaje smrzavanjem vode, lednički led nastaje od snijega. Taj led stvara se iznad snježne granice, koja se u polarnim oblastima nalazi na nivou mora, u umjerenom pojasu na visini oko 3000 m, a u ekvatorijalnom pojasu na visini oko 6000 m. Usljed neprekidnog otapanja snijega u toku dana i smrzavanja vode u toku noći, kao i pritiska novonataloženog snijega, donji snježni slojevi se sabijaju i pretvaraju u zrnasti led. Daljim sabijanjem snijega i leda dolazi do stvaranja kompaktne ledene mase (ledničkog leda), koja u sebi sadrži određene količine zarobljenog vazduha i raznih čestica. Mjesto gdje se stvara lednički led je polukružno udubljenje koje se naziva cirk, a kad količina leda prevaziđe njegovu zapreminu, lednik isklizne iz cirka i krene ka podnožju planine, usljed čega se stvara lednička dolina (valov). Lednik na svom putu erodira i usitnjava stjenovitu masu čime lednička dolina dobija strme strane i neravno dno. Kad pređe snježnu granicu, lednik se postepeno otapa i u podnožju planine, na mjestu gde se lednik zaustavlja, sav stjenoviti materijal taloži se u vidu lučnih bedema. Fjordovi su nekadašnji lednički valovi koji su poslije pleistocena ispunjeni morskom vodom.
Opšte obrazovanje
