Sunčeva korona kakvu nikada ranije nismo vidjeli

Foto: ESA

Sunčev onostrani pejzaž, uključujući koronalnu mahovinu, solarnu kišu i 10.000 kilometara visoke mlazeve gasa, zabilježen je na snimcima sa svemirske letjelice „Solar orbiter“, Evropske svemirske agencije.

Video-snimak površine Sunca prikazuje sunčevu kišu, erupcije i koronalnu mahovinu.

Eterični prizori toka prezagrejanog gasa mogu pomoći da se objasni zašto je atmosfera Sunca toplija od površine.

Snimke, koja je prenijela sonda Evropske svemirske agencije, otkrivaju blistave strukture nalik pramenovima kose sačinjene od plazme i erupcije i pljuskove relativno hladnijeg materijala koji padaju na površinu naše zvijezde.

Naučnici kažu da bi zapažanja kompleksne dinamike površine Sunca mogla pomoći da se riješi pitanje zašto je sunčeva atmosfera toliko toplija od njegove površine – što je dugogodišnji paradoks u solarnoj fizici.

Najsvjetliji regioni su oko milion stepeni Celzijusa, dok hladniji materijal, koji pada ispod 10.000 stepeni, izgleda tamniji. Snimak je zabilježen 27. septembra 2023. instrumentom Extreme-Ultraviolet Imager (EUI), kada je svemirska letjelica bila otprilike na trećinu udaljenosti Zemlje od Sunca.

U komentarima video-snimka, Evropska svemirska agencija ističe delikatne šare nalik na čipku preko Sunca, koje se nazivaju koronalna mahovina. Ove strukture se pojavljuju oko osnove velikih koronalnih petlji magnetnog polja. Na horizontu, tornjevi gasa, poznati kao spikule, sežu od sunčeve hromosfere do visina od oko 10.000 kilometara.

U centru vidnog polja uočava se mala erupcija, sa hladnijim materijalom koji se podiže nagore prije nego što padne nazad na površinu. Iako mala u odnosu na mnogo burnije, ova erupcija je i dalje veća od Zemlje.

Snimak takođe otkriva koronalnu kišu, koja na temperaturi manjoj od 10.000°C izgleda mračno na svijetloj pozadini velikih koronalnih petlji (oko 1.000.000°C). Kiša je napravljena od nakupina plazme veće gustine koje padaju nazad prema Suncu pod uticajem gravitacije.

„Zaista je divno kada vidite da se to dešava“, rekao je dr Dejvid Long, solarni fizičar sa Univerziteta u Dablinu i naučnik na „Solar orbiteru“. „To nekako dođe i prođe – vidite pljuskove oko solarnih baklji."

Ovi detalji bi mogli da pomognu da se objasni zašto je, sa više od 1.000.000°C, spoljašnja atmosfera Sunca (poznata kao korona) više od 150 puta toplija od njegove površine.

Očekuje se da će korona biti hladnija jer sunčeva energija dolazi iz nuklearne peći u njenom jezgru, a stvari se prirodno hlade što su dalje od izvora toplote. Jedno od objašnjenja je da minijaturne baklje, nazvane logorske vatre, pumpaju energiju u atmosferu da bi izazvale zagrijavanje sunčeve korone.

„To je još uvijek pomalo otvoreno pitanje“, rekao je Long. „Ove logorske vatre koje je Orbiter primjetio prvi put, stalno se pale.“

„Radi se o tome koliko energije proizvode i da li je to dovoljno da se atmosfera zagrije do onoga što vidimo. To je kombinacija svih ovih različitih karakteristika."

Misija vrijedna 1,3 milijarde evra pokrenuta je 2020. godine, a sljedeće godine će početi da izlazi iz planetarnog aviona kako bi istražila neucrtani sjeverni i južni pol Sunca.

(RTS, ESA, Guardian)