Miljan Kovač: Ekološka katastrofa prijeti Kozari - Integralu odobrena gola sječa

Stankovićevoj firmi odobrena sječa 110 ha šume radi izgradnje kamenoloma. Ekosistem već ugrožen postojećim “integralovim” kamenolomom. Na izgradnji puta do Mrakovice – probijeni svi rokovi, a bačeni milioni.

Autor: impulsportal.net

Na samo nekoliko kilometara od granice Nacionalnog parka Kozara, pored puta do spomen-područja Mrakovica, puta koji se gradi godinama (obično od izbora do izbora), firma “Integral inženjering” iz Laktaša planira posjeći oko 110 hektara šume i otvoriti kamenolom.

Kao što je poznato, a o čemu smo i ranije pisali, riječ je o favorizovanom preduzeću vlasnika Slobodana Stankovića, poznatog kao tajkuna bliskog aktuelnoj vlasti u ovom entitetu i njenom predsjedniku Miloradu Dodiku.

Stankovićeva firma poznata kao “šampion” mnogih, stotine miliona maraka vrijednih tendera i ovu koncesiju je dobila još prije dvije godine od Vlade Republike Srpske. O tome, međutim, javnost pojma nije imala sve donedavno, dok se ovo pitanje nije našlo pred odbornicima Skupštine opštine Gradiška na čijoj teritoriji je planiran ovaj zločin prema prirodi..

U blizini ovog planiranog kamenoloma pod nazivom “Vučjak”, već godinama postoji kamenolom “Trnova”, koji je u vlasništvu preduzeća “Jedinstvo” iz Gradiške. Većinski vlasnik privatizovanog Jedinstva je takođe Integral inženjering.

I izgradnja, odnosno rekonstrukcija puta od Gornjih Podgradaca do Mrakovice, uz koji je planiran i novi kamenolom, priča je za sebe. Priča koja se po potrebi aktivira, uz obavezno učešće najviših zvaničnika RS pa se potom, obično po okončanju izbora, naglo zaboravi.

Raskopavanje Kozare

Izgradnja puta do Mrakovice i namjera otvaranja novog kamenoloma, priče su koje se, ipak, ne mogu razdvojiti, jer novi kamenolom, kao i postojeći, navodno, neophodni su za izgradnju puta. Riječ je o putu od 20 kilometara dužine, predviđene širine 5,5 metara koji od 2013. godine gradi druga firma “Niskogradnja”, koju favorizuju entitetske vlasti, takođe iz Laktaša, čiji je vlasnik Ljubo Ćubić, takođe poznat kao neko vrlo blizak Miloradu Dodiku i aktuelnoj vlasti. Taj projekat, kako je u startu najavljeno, trebalo je da košta 25 miliona maraka. Međutim, s obzirom na sve probijene rokove gradnje, stalne odrone na gradilištu, ova cijena je, bez sumnje, a to potvrđuju i relevantni izvori na terenu, višestruko premašena.

Uz sve to, sem izgradnje nekoliko potpornih zidova, radovi gotovo da se nisu maknuli sa mrtve tačke. Prolazak dionicom u izgradnji, u što smo se na licu mjesta uvjerili, zbog stalnih odrona stijena, predstavlja avanturu vrlo opasnu po život.

Kamenolom

Vlada RS je 1. septembra 2016. godine donijela Rješenje o dodjeli koncesije za eksploataciju tehničkog građevinskog kamena (dijabaza) na lokalitetu Vučjak, opština Gradiška, privrednom društvu, Integral inženjering a.d. Laktaši putem Ministarstva industrije, energetike i rudarstva.
U Informaciji o stanju u oblasti šumarstva i lovstva na području opštine Gradiška za 2017. godinu, koja je nedavno razmatrana u lokalnoj skupštini, pojavila se i ova informacija.

“Realizacijom ugovora o dodijeljenoj koncesiji na ovom lokalitetu, ovo gazdinstvo ostaje bez cca 110 ha najbolje šume, čime će se smanjiti drvna zaliha i etat, te smanjiti prihod od prodaje šumskih drvnih sortimenata, što će se odraziti i na izdvajanje sredstava posebnih namjena prema lokalnoj zajednici. Osim toga, otvaranjem novog kamenoloma doći će do ekoloških promjena, narušavanja ekosistema, te drugih poremećaja u prirodi.“ Ovo se između ostalog navodi u pomenutoj informaciji koju je pred gradiške odbornike dostavilo opštinsko odjeljenje za privredu i poljoprivredu.

Vučjak se nalazi neposredno uz regionalni put Gornji Podgradci – Mrakovica, koji je u izgradnji i za čije proširenje trase je već izvršeno krčenje šume. Taj put bi trebalo, između ostalog, da služi u turističke svrhe, da ljudi uživaju u prirodnim ljepotama Kozare, a ne da udišu prašinu koja štetno djeluje na zdravlje. Krčenjem šume na tom lokalitetu pojavilo bi se klizište, što bi ugrozilo izgradnju i bezbjednost saobraćaja na tom dijelu.

“U neposrednoj blizini nalazi se aktivni kamenolom “Trnova”, koji je 2007. godine proširen krčenjem šume za 13,5 ha, na osnovu rješenja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede od 20.12. 2006. godine, a čiji je vlasnik takođe “Integral inženjering” iz Laktaša. Prema našim saznanjima u tom kamenolomu ima dovoljno sirovine, tako da nema razloga da se aktivira i kamenolom Vučjak”, navodi se u zaključcima koje su odbornici jednoglasno usvojili.

Interesantno je da je prošlo skoro dvije godine od kada je Vlada dodijelila koncesiju Integralu do trenutka kada je ova informacija “ugledala svjetlo dana” u skupštini opštine!?

Radislav Dončić, odbornik Partije demokratskog progresa, kaže da ništa nije slučajno.

“Priča o putu do Mrakovice , pa tako i o kamenolomu, aktivira se svaki put pred izbore. Više puta ponovljeno obećanje Milorada Dodika o skorom završetku puta i dalje je neispunjeno, a izbori se bliže. Očekujem da će se i ove godine Dodik pojaviti sa istim obećanjem, a kao opravdanje što put nije završen u predviđenom roku, mora naći nove izgovore. Možda jedan od izgovora bude i protivljenje skupštine opštine otvaranju novog kamenoloma. O ovom novom kamenolomu i sječi šume, kada su radovi na putu počeli, nije bilo ni riječi, a sada se ta priča mora nekako plasirati građanima, od kojih očekuju da i ovaj put za njih glasaju, bez obzira na sva lažna obećanja i na štetu koju su napravili i koju namjeravaju napraviti, uništavanjem šume na Kozari”, kaže Dončić.

Odronjeni milioni

U Izvještaju o radu Komisije za koncesije Republike Srpske za 2016. godinu, u dijelu koji se odnosi na novi kamenolom Vučjak, između ostalog navodi se da je „izrađen elaborat o rezervama i da su potvrđene rezerve od strane resornog ministarstva. Podnesen je zahtjev resornom ministarstvu za određivanje granica eksploatacionog polja. Provođene su aktivnosti na pripremi tehničke dokumentacije“. Iz ovog izvještaja se vidi i da je period trajanja ugovora 10 godina, počevši od 27. septembra 2016. godine. Prije sedam godina, početkom jula 2011. godine, mještani Gornjih Podgradaca su blokirali put prema postojećem kamenolomu Trnova, protestujući protiv sve težih uslova života, uzrokovanih eksploatacijom i prevozom kamena. Mještani su protestovali zbog puta uništenog kamionima koji prevoze materijale iz kamenoloma , nepodnošljive prašine i ispucalih zidova kuća od stalnih detonacija.

Dvije godine poslije, početkom jula 2013. godine, Milorad Dodik, predsjednik RS je svečano otvorio rekonstruisani dio puta u Gornjim Podgradcima u dužini od 14, 5 kilometara. Kako je tada rečeno, u ovaj posao su „Autoputevi Republike Srpske“ uložili 15 miliona maraka.
Tom prilikom Dodik je najavio i početak radova „na potpunoj rekonstrukciji“ puta od Gornjih Podgradaca do Mrakovice u dužini od 24 kilometra, čija je vrijednost 25 miliona maraka, koja će „uskoro biti završena“.
Izvođač, radova, na izgrađenoj dionici puta, pogađate, bio je Integral inženjering.

Tender za izbor najpovoljnijeg izvođača radova, o čemu su pojedini mediji i ranije izvještavali, nikada nije potpisan. Integral je posao otpočeo u jeku predizborne kampanje, u septembru 2012. godine.

Prilikom otvaranja ovog puta, Dodik je najavio i početak radova na potpunoj rekonstrukciji puta od Gornjih Podgradaca do Mrakovice na Kozari u dužini od 24 kilometra, a vrijednost projekta je oko 25 miliona KM.
Posao je ovaj put na tenderu dobila “Niskogradnja” iz Laktaša. Prema tenderskoj dokumentaciji, a što je objavljeno i na zvaničnom sajtu Niskogradnje, radovi su počeli 10. avgusta 2013. godine. Rok za završetak radova je bio tri godine. Rok je, dakle, probijen skoro dvije godine, a kako radovi “napreduju” uvjerili smo se na licu mjesta.

Kako vrijeme odmiče tako i vrijednost projekta raste, zbog stalnih odrona, podzemnih voda i drugih “nepredviđenih” pojava. Upućeni tvrde da je ta cifra davno premašila 40 miliona maraka. Pitanje je da li je moguće da prije početka realizacije ovog projekta nije izvršeno adekvatno ispitivanje terena kako bi se predvidjele i “nepredviđene” pojave.

Po svemu sudeći “nepredviđena” pojava je i “potreba” za uništavanjem šume na površini od 110 ha i to, kako tvrde stručnjaci, najkvalitetnijih stabala.
Izgradnjom ovog puta bile bi povezane opštine Gradiška i Prijedor, što ovu saobraćajnicu, kada i ako bude završena, svrstava u regionalne.

U međuvremenu, obećanja o “skorom završetku puta” nije falilo, a bez sumnje, kako se izbori bliže, neće ih ni faliti. Predstavnici vlasti često ponavljaju da će izgradnja puta do Mrakovice, između ostalog, doprinijeti i razvoju turizma na Kozari. Međutim, kako sada stvari stoje, potencijalni turisti će umjesto u netaknutoj prirodi ove planine, izuzetnog prirodnog, ali i istorijskog značaja, “uživati” u goletima iskrčenih šuma i prašini kamenoloma. U kakvim će uslovima živjeti, ako dođe do predviđenog krčenja šume i izgradnje novog kamenoloma, stanovnici Gornjih Podgradaca, ali i okolnih sela, ušuškanih u kozarsko zelenilo, ne smije se ni pomisliti.