Zeleni krovovi - Istorijat zelenih krovova (Prvi dio)
Zeleni krovovi predstavljaju djelimično ili potpuno prekrivene krovne građevine vegetacijom koja se nalazi iznad vodonepropusnog sloja membrana.
Zeleni krovovi potiču još iz antičkog doba. Najprije su se pojavili na Bliskom istoku gdje građevine tradicionalno imaju ravne krovove. Uzgoj saksijskog bilja na terasama i ravnim krovovima zgrada postao je uobičajen prizor i u oblasti Mediterana u staroj Grčkoj i Rimu. Nastao je kao dio kulta boga Adonisa i kasnije je nadaleko rasprostranjen. U starom Rimu, gradu opasanom zidinama, visoka cijena izgradnje zidina učinila je da stambeni blokovi postanu uobičajeni način gradnje. Krovovi zgrada često su korišteni kao bašte u kojima je cvijeće, žbunje i drveće raslo u žardinjerama. Krovovi i terase ukrašeni biljkama prikazani su i na vizantijskim minijaturama. Krovni vrtovi, terase i viseći vrtovi pojavili su se u doba Renesanse u onim dijelovima Evrope koji imaju blagu klimu.
Ovaj trend zasnovan na antičkoj tradiciji, prilagođen je klimatskim uslovima podneblja. Razvijana su tehnička i arhitektonska rješenja koja omogućavaju uzgoj biljaka bez saksija. Viseći vrtovi projektovani su tako da žardinjere budu postavljene u nivou ravni krova. Sa razvojem botanike povećavao se i broj gajenih biljnih vrsta. Krovovi i terase dekorisani su cvijećem, drvećem, žbunjem i vinovom lozom. Ovaj trend širio se od Italije sve do kraljevina na sjeveru Evrope, uvijek u skladu sa lokalnim klimatskim uslovima.
Izgradnja krovnih vrtova u to vrijeme bila je privilegija kraljevskih porodica, plemstva i bogatih građana. Sa razvojem buržoazije sve su učestaliji i zahtjevi za krovnim vrtovima. Le Korbizije, Valter Gropius i predstavnici pokreta Bauhaus (kao i Frenk Lojd Rajt i drugi u Americi) projektovali su krovne vrtove na svojim građevinama. Le Korbizije u svojim teorijskim radovima, krovni vrt definiše kao ključni životni prostor gradskog stanovništva u budućnosti.
Ukrasno bilje na krovovima njegovano je i kod naroda sjeverne Evrope, na Islandu i u Skandinaviji, u okvirima tradicionalne arhitekture. Razlog za to nije bio primarno estetski. Nivo termičke zaštite krovova pokrivenih tresetom i travnjacima bio je toliko visok da ove građevine nisu zahtijevale intenzivno grijanje čak ni pri oštroj zimi. Krovni vrtovi mogu se naći i u Mađarskoj, slično kao u ostalim dijelovima Evrope, ali ovaj trend nije bio tako duboko ukorijenjen. Sa pojavom renesanse u Italiji, kralj Matias bio je prvi čovjek izvan Italije koji je sagradio viseće vrtove u svom dvoru u Višegradu, a nakon okupacije Beča i na bečkom dvoru. Italijanski majstori postavili su vrt na rezervoaru vode u Budimu, a u Višegradu je pronađen podrum ispod visećeg vrta sa lipama i fontanom.
U poslednjoj trećini dvadesetog vijeka uspostavljeni su osnovni principi tzv. zelene arhitekture. Ovo se odnosi ne samo na krovne vrtove, već i na ekstenzivne i intenzivne zelene površine na velikim zgradama, uključujući zelene fasade. Do kraja sedamdesetih godina prošlog vijeka pojam zelenih krovova u Evropi odnosio se samo na takozvane intenzivne krovne vrtove. Iskustva u uzgoju travnatih krovnih površina i krovnih vrtova u zapadnoj Evropi tokom posljednjih 20 godina doveli su do mnogih otkrića i saznanja čija je primjena rezultirala u projektovanju zelenih krovova izvanrednog dizajna, kao i primjenu novih savremenih materijala za krovne pokrivače.
Ekološki aspekti dizajna imaju sve veći uticaj na ove krovove. Zahtjev za nižom cijenom i popularnost krovova niske nosivosti išao je u pravcu ekstenzivnih zelenih krovova manje debljine, specifičnog sastava i jeftinije ugradnje i održavanja.
Fridrich Stowaser, sa nadimkom Hundertwasser (1927-2000), jedan je od prvih arhitekata koji je ukazao na značaj zelenih krovova. On je doživljavao prirodu kao uzvišenu realnost, izvor univerzalne harmonije.
Njegovo veliko poštovanje prema prirodi ispoljavao je u želji da je zaštiti od njenog najvećeg neprijatelja - čovjeka. Hundertwasser se jasno izdvajao po svom ekološkom opredjeljenju i smatrao je da izgled svake građevine treba da bude uslovljen estetskim načelima njegovih stanara.
gradjevinarstvo.rs
