MISLIMO BUDUĆNOST: Spas (ipak) nije u hidroenergiji

Isušivanje riječnog dna i vještačkih akumulacija nije nimalo bezazleno: oslobađa ugljen-dioksid, poznat i kao staklenički plin, koji zagrijava atmosferu i vodi u klimatsku krizu. Utoliko se hidroenergija ne može olako ubrajati u obnovljivu energiju. Hidrocentrale koje se kod nas najavljuju kao izvori čiste energije, poput nove najavljene Buk Bijela, zapravo su neprijatelji okoliša i po ovom osnovu. A za male hidroelektrane je ovaj element neispitan, no potencijalno ipak problematičan. (@RiD)

Novo istraživanje Centra za istraživanje okoliša UFZ otkriva da brane oslobađaju dvostruko više ugljen-dioksida nego što ga zadržavaju, što se kosi s dosadašnjim vjerovanjima.

Vodeni tokovi prenose velike količine organske materije, poput lišća i drugih biljnih materijala koji sadrže ugljen-dioksid. Kad brane zaustave tok, ovaj materijal se postepeno taloži na dnu.

„Tu su procesi razgradnje mnogo sporiji, zbog nedostatka kisika, pa se oslobađa manje ugljen-dioksida. Sadržaj ugljen-dioksida u sedimentu brane zadržava se duže”, objašnjava dr. Matthias Koschorreck. „Dosad se pretpostavljalo da brane zadržavaju približno istu količinu ugljika koju oslobađaju kao stakleničke plinove.“

Nova saznanja su ovo opovrgla.

Isušivanje vraća ugljen-dioksid iz rijeka u atmosferu

Tim UFZ-a pokazao je u prethodnim studijama da se oslobađanje ugljen-dioksida ubrzava ako materijal koji sadrži ugljen-dioksid dođe u kontakt s atmosferskim kisikom.

„Područja pod vodom koja se isušuju oslobađaju znatno više ugljen-dioksida nego područja prekrivena vodom“, kaže Philipp Keller, koautor studije. „Ako se iz brane ispusti velika količina vode, odjednom se velika područja nađu izložena kisiku. Ali se ta područja ne uzimaju u obzir pri izračunavanju bilansa ugljen-dioksida. Mi svojim radom popunjavamo tu rupu u znanju.“

Za ovu studiju su istraživači između 1985. i 2015. godine analizirali satelitske snimke s mjesečnim podatcima o veličini vodenih površina s oko 6.800 brana širom svijeta. Tokom ove tri decenije, naučnici su mogli tačno utvrditi kad, gdje i koliko dugo su akumulacije bile djelomično ili potpuno isušene, te kolike su suhe površine.

Studija otkriva da u prosjeku 15% ukupne površine akumulacija nije bilo prekriveno vodom. Ovo otkriće omogućilo je naučnicima da izračunaju količinu ugljen-dioksida koji se oslobađa iz ovih područja.

„Naši proračuni pokazuju da su emisije ugljen-dioksida iz brana značajno podcijenjene. U globalnom prosjeku oslobađaju dvostruko više ugljen-dioksida nego što ga zadržavaju”, kaže Koschorreck. „Mora se preispitati slika o njima kao neto-spremištima ugljen-dioksida u globalnom ciklusu ugljika.“

Stručnjaci su otkrili i da intenzitet kolebanja nivoa vode brana zavisi od njihove upotrebe i lokacije.

„Fluktuacije su izraženije na branama koje se koriste za navodnjavanje nego na onima koje se koriste za proizvodnju hidroenergije“, kaže Keller. „A na mjestima gdje je godišnji obrazac padavina ujednačeniji – recimo blizu polova i oko ekvatora – ima manje velikih kolebanja vodostaja nego u srednjim geografskim širinama, gdje su veća područja brana često suha tokom mnogo dužih razdoblja.“

„Nadamo se da naša studija pokazuje da se i isušivana područja moraju uzeti u obzir pri izračunavanju balansa kretanja nivoa količine ugljen-dioksida u prirodnim kopnenim vodama“, kaže Koschorreck.

Kako bi utvrdio kretanje nivoa ugljika u područjima oko brana, tim planira mjeriti ispuštanje ugljen-dioksida i metana, kao i ulogu vegetacije u potpuno isušenim područjima.

Studija je objavljena u časopisu Nature Geoscience.

IZVOR: Earth.com

Piše: Chrissy Sexton

S engleskog prevela: M. Evtov - rijecidjelo.ba