Na osnovu velikog broja studija ustanovljena je bliska korelacija između kreativnosti i različitih mentalnih oboljenja, kao što su različita psihička stanja, depresija, bipolarni poremećaj, anksioznost i bolesti zavisnosti. Ova, još uvek etiketirana stanja ljudske psihe, karakterišu veoma česta promena raspoloženja, bezvoljnost, gubitak koncentracije, problemi sa memorijom, asocijalno ponašanje, gubitak inicijative, pesimizam, veoma neobična i preterana verovanja o ličnoj moći, strah od ljudi ili različitih situacija, prenaglašeni nervni doživljaji, suicidne misli i sl.
Posmatrajući kroz istoriju, ljudi sa ovim oboljenjima dali su izuzetan doprinos samom društvu i kulturi. Uprkos svojim dostignućima, da li zbog needukovanosti ili zadršci prema svemu što je drugačije i iskače iz okvira “normalnog”, ovi ljudi su često bili tretirani kao čudaci, ludaci ili nešto treće. Predrasude prema ovim oboljenjima utiču na osobe iz svih društvenih sfera, bez obzira na njihovu moć, bogatstvo ili klasnu pripadnost.
Predstavljamo vam samo neke ličnosti koje su se borile sa ovim poremećajima i društevenim etiketiranjem!
Isak Njuton (Isaac Newton) – čuveni engleski naučnik iz 17-og veka, odgovoran za mnoga naučna dostignuća, od kojih neka i dan danas uzimamo “zdravo za gotovo”, kao što je npr. ispravka gregorijanskog kalendara. Njegova najveća matematička dostignuća jesu gravitacioni odnos imeđu Zemlje i Meseca, kao i centrifugalna sila. Tokom svog života prošao je kroz više nervnih slmova, a navode se i njegovi česti izlivi besa prema svakome ko se nije slagao sa njegovim idejama. Tek kasnije su neka od ovih ponašanja definisana kao bipolarni poremećaj.
Ludvig van Betoven (Ludwig van Beethoven) – čuveni nemački kompozitor i pijanista, koji je takođe patio od bipolarnog poremećaja, što je dokumentovano u knjizi “Ključ do genijalnosti – Manična depresija i kreativni život”. Mnogi smatraju da je upravo ovaj poremećaj kod Betovena probudio takvu kreativnost, koja mu je dala moć da zauvek izmeni karakter klasične muzike. Još od najranijeg detinjstva smatran je čudom od deteta, čije su manične depresije predstavljale energetsko gorivo njegovoj kreativnosti. Neka od svojih najpoznatijih dela napisao je upravo u fazama psihotičih priviđanja i usamljenosti.
Vinsent Van Gog (Vincent Van Gogh) – poznati francuski slikar i umetnik, koji je većinu svog kratkog života proveo u konstantnim promenama raspoloženja. Okarakterisan kao izuzetno čudan, patio je od čestih epileptičnih napada, za koje se veruje da su uzrokovani neretkim konzumiranjem apsenta, piće tada veoma popularno među umetnicima za koje se verovalo da podstiče veću kreativnost. Mnogi su pokušali da postave konačnu dijagnozu njegove bolesti, što je takođe dokumetovano knjigom “Ključ do genijalnosti – Manična depresija i kreativni život”. Veruje se da su njegova depresivna stanja bila praćena maničnim epizodama izuzetne jačine i enormne strasti. Izvršio je samoubistvo u 37. godini života.
Ernest Hemingvej (Ernest Hemingway) – romanopisac, pisac kratkih priča i novinar, dobitnik Nobelove i Pulicerove nagrade, koji se ubraja u klasike američke književnosti. Patio je od depresije i alkoholizma, a tokom svog života bio je sklon i suicidalnim mislima. Imajući u vidu da je više članova njegove bliske porodice izvršilo samoubistvo, ne čudi činjenica da je i sam Hemingvej, nakon nekoliko bezuspešnih pokušaja, konačno uspeo u svojoj nameri 1961. godine, usmrtivši sebe lovačkom puškom. Tragajući za rešenjem svog unutrašnjeg problema Hemingvej je bio više puta podvrgnut elekto – šok tretmanima, što je samo dovelo do gubitka memorije i produbljivanja stanja depresije.
Vivijen Li (Vivien Leigh) – poznata engleska glumica koja se proslavila svojom ulogom u filmu “Prohujalo sa vihorom”, smatrana je kreativnim genijem na sceni i platnu. Tokom celog života patila je od ozbiljnih napada manije, depresije i tuberkoloze. Zbog svog ličnog iskustva sa mentalnim i psihičkim bolestima često je dobijala uloge ludih i izmučenih heroina. Nervni slom koji je doživela nakon pobačaja, predstavljao je početak kraja njenog braka sa glumcem Lorensom Olivijeom, koji joj je ostao odan prijatelj. Najzad joj je dijagnostikovana klinička manična depresija praćena halucinacijama, nakon čega je puštena na kućno lečenje, što joj je omogućilo da se vrati na film po poslednji put. Preminula je od posledica tuberkoloze u 53. godini života, za vreme snimanja filma “Brod budala” (The Ship of Fools).
Šinejd O Konor (Sinead O’Connor) – irska pevačica, poznata po svojim pomalo kontroverznim nastupima i izjavama, kojoj je takođe dijagnostikovan bipolarni poremećaj. Možda je pamtite po nežnom spotu iz 1990. godine “Nothing Compares 2 U”, a možda po nastupu iz 1992 godine, prilikom kojeg je javno pocepala sliku Pape Džona Pola II. U intervjuu 2007. pevačica je javno govorila o svom problemu, kao i lečenju koje joj je pomoglo da popravi onu prazninu koju je osećala u dubini svoga bića, simptomima bolesti i suicidim mislima sa kojima se borila poslednje 23 godine.
Kurt Kobejn (Kurt Cobain) – legendarni muzičar i frontmen grupe Nirvana, koji se 1994. godine priključio takozvanom klubu 27 – nesrećnoj grupi muzičara kao što su Jimi Hendrix, Janis Joplin, Jim Morrison i dr., koji su preminuli u 27. godini života. Mnoge je njegova smrt navela da se zapitaju “zašto”? Da li ga je depresija dovela do samoubistva? Zašto bi se neko “odjavio” na vrhuncu svoje slave? Kurtu je još u ranom detinjstvu dijagnostikovan poremećaj koncentracije i pažnje, a kasnije i bipolarni poremećaj. Njegovo telo pronađeno je 8.04.1994., zajedno sa porukom, adresiranom na njegovogog imaginarnog prijatelja iz detinjstva “Boddah-u”, dok su u telu pronađeni tragovi heroina i diazepama.
Izvor: Rutgers/Dokolica
