Kendo: put mača i duh samuraja

Kendo ili ,,put mača” je stara japanska vještina mačevanja. Mačevanje je sastavni dio kulture ,,Zemlje izlazećeg sunca” a kendo kao jedna od tehnika mačevanja danas je prerasla u jedan od najpopularnijih sportova u Japanu.

Kendo se u nekim japanskim školama javlja i kao redovan predmet, a pored toga što je popularan u Japanu, on se trenira i širom svijeta.

Dugi mač koji se koristi u kendou napravljen je međusobno povezanog bambusovog pruća a poznatiji je kao šinai. Pored ovog mača, kendo oprema sadrži: štitnik za glavu i grlo (men), grudni koš (do), abdominalnu regiju (tare), i ruke (kote). Vježbanje se izvodi u hakami (širokim pantalonama) i gornjem dijelu kimona (gi). Pored mača šinai, za uvježbavanje kata se koriste i posebne vrste mačeva boken i vakizaši, a u specijalnim prilikama i katana.

Kendoke (ljudi koji se bave kendoom) se kreću specifičnim klizećim korakom po glatkom podu sale za trening-dojo. Cilj je pogoditi protivnika u sredinu glave, lijevu ili desnu stranu glave, vrat, podlaktice i slabine. Međutim sami udarac u bodovnu zonu u kendou ne donosi bodove ukoliko udarac nije izveden pravilnom tehnikom. Napadi u ovoj vještini su eksplozivni, precizni a kretanje je munjevito. Izvođenje udaraca prati snažan uzvik- kiai. Taj uzvik predstavlja projekciju naboja i trenutno pražnjenje energije prilikom izvođenja tehnike. Kendo se ne oslanja samo na fizičku snagu i brzinu. Tehnika ovog mačevanja zahtjeva veliku koncetraciju ali i pravilno disanje kako bi u borbi izdržali što duže. Sam meč traje pet minuta za muškarce, tri minuta za žene i juniore. U ekipnom takmičenju gdje se pet članova bore protiv istog broja članova protivničkog tima, moguće su i neriješene borbe (enčo). No u pojedinačnim takmičenjima to nije slučaj, gdje se u slučaju neriješenog rezultata meč produžava još tri minuta sve do postizanja prvog poena, kada se meč prekida u korist onoga ko je zadao udarac.

Vještina čiji su korijeni u ratničkim vremenima srednjovjekovnog Japana i danas je zadržala izvorni duh borilačkih vještina. Procvat japanskog viteštva javlja se u periodu Kamakura (1192-1333). Tada se javlja kodeks bušido (put ratnika) namjenjen japanskim ratnicima- samurajima. Kodeks je jasno davao upustva japanskim ratnicima za sve prilike u kojima su se mogli naći. Bušido je bio direktno inspirisan etikom konfučijanizma, šintoizma i zenom. U doba ratova u feudalnom Japanu, samuraji su razvili posebnu vještinu mačevanja kendžucu, koja je objedinila najefikasnije tehnike različitih škola mačevanja koje su tada bile izdiferencirane. Japanski ratnici- samuraji su tada koristili posebnu vrstu mača poznat kao katana. Oštrica katane bila je blago savijena i kovana je na poseban način. Samurajski mač katana je bio mnogo lakši od većine srednjovjekovnih mačeva, tako da se smatrao jednim od najboljih i najefikasnijih.

Mačevanje u Japanu posebno dolazi do izražaja u 17.vijeku. Godine 1603. uspostavlja se Šogunat Tokugava i nastupa razdoblje mira u ovoj zemlji a mačevanju se posvećuje posebna pažnja. Mijamoto Musaši, jedan od najpoznatijih samuraja početkom 17.vijeka je napisao knjigu ,,Pet prstenova” (Gorin –no-šo) u kojoj izlaže posebne aspekte mačevanja. Međutim Musaši tehniku mačevanja povezuje sa zen budizmom. Mačevanje se nije smatralo samo fizičkom već i umnom vještinom.

Nakaniši Čuta koji je živio u 18. vijeku osniva školu Nakaniši Ito Rju. Ta škola je bila specifična po tome što se umjesto drvenog mača boken, čija upotreba u vježbama i dvobojima nije bila ništa manje smrtonosna od katane, počeo da se koristi mač pravljen od bambusa, poznatijeg kao šinai. Pored ovog Nakanišijevog izuma, počele su se koristiti i rukavice kote koje su štitile prste i podlaktice mačevaoca. Za potrebe treninga Nakaniši je takođe modifikovao i ostale dijelove samurajskog oklopa. Tako je nastala preteča današnjeg oklopa za kendo. Od tada su mačevaoci mogli da treniraju punom parom, bez straha da će protivniku nanijeti neke ozbiljnije povrede.

Kendo svoj današnji oblik dobija u periodu Meidži restauracije (1868-1912). Razvojem moderne tehnologije ubrzo je klasa samuraja prestala da postoji. Reformator moderne vještine kendo bio je Sakikabara Kenkiči koji je u njega uveo sportske elemente. Počeo je obučavati djecu sa ciljem da kod njih razvija fizičku i duhovnu snagu.

U periodu između dva svjetska rata kendo je bio zabranjen ne samo za vježbanje već i za posmatranje u svim klasama koje nijesu pripadale samurajskom staležu. Nakon Drugog svjetskog rata, američke okupacione snage su zabranile kendo u Japanu sa obrazloženjem da propagiraju militaristički duh. No nakon ukidanja zabrana, 1952. dolazi do osnivanja Sve japanske kendo federacije Zen Nihon Kendo Renmei (ZNKR). Internacionalna kendo federacija (IKR) osnovana je 1970.godine kada je organizovano i prvo svjetsko prvenstvo u Tokiju. Danas je preko 40 zamalja članica Svjetske i Evropske kendo organizacije. Svjetska prvenstva održavaju se svake treće, a evropska svake druge godine.Kendo već 14 godina ,,živi” i u Crnoj Gori. Na našim prostorima ovaj sport nema naročito veliku popularnost. U kendo klubu ,,Podgorica” njeguje se duh samuraja, te oni koji su posvećeni fizičkom i mentalnom usavršavanju to mogu postići kroz ,,put mača”.

Piše: Samir Ćirlija

Izvor: SunčevZrak