Astronomi predstavili prvu fotografiju crne rupe

Međunarodna naučna grupa predstavila je u srijedu prekretnicu u astrofizici – prvu fotografiju crne rupe u historiji – plod višegodišnjeg rada na projektu "Event Horizon Telescope", koji je omogućio uvid u čudovišne nebeske objekte.

To historijsko postignuće omogućila je globalna teleskopska mreža sastavljena od niza teleskopa stacioniranih na Zemlji u projektu koji se smatra ispitom za opću teoriju relativnosti fizičara Alberta Einsteina. 

Otkriće je predstavljeno na konferencijama za novinare održanima istovremeno u Washingtonu, Briselu, Santiagu, Šangaju, Taipeiju i Tokiju.

Fotografija otkriva crnu rupu u središtu Messiera 87, masivne galaksije udaljene 54 miliona svjetlosnih godina od Zemlje. 

"Ovo je izvanredan dan za astrofiziku. Vidimo ono što je dosad bilo nevidljivo", rekla je direktorica Američke nacionalne naučne fondacije (USNSF) France Cordova.

Istraživanje je zapravo testiranje opće teorije relativnosti, koju je 1915. postavio Einstein kako bi objasnio gravitacijske zakone i njihovu povezanost s drugim prirodnim silama. 

Supermasivna crna rupa – M87 – ima masu 3,5 milijardi Sunčevih masa. 

Crne rupe različitih su veličina, a formiraju se pri kolapsu masivnih zvijezda na kraju njihovog životnog ciklusa.

Supermasivne crne rupe od njih se razlikuju, veće su i rastu gutajući materiju i radijaciju i moguće je da se stapaju s drugim crnim rupama.

Najveća enigma našeg kosmosa

Činjenica da crne rupe ne dopuštaju probijanje svjetlosti otežava njihovo posmatranje.

Naučnici su tražili svjetlosni prsten – isprekidanu materiju i radijaciju koja kruži strahovitom brzinom rubom horizonta događaja – oko područja tame koja je crna rupa. To se naziva siluetom ili sjenom crne rupe.

Naučnici na projektu EHT dobili su prve podatke u aprilu 2017. koristeći se teleskopima u američkim saveznim državama Arizona i Havaji, kao i teleskopima u Meksiku, Čileu, Španiji i na Antarktiku. Otad su globalnoj teleskopskoj mreži pridodani teleskopi postavljeni u Francuskoj i na Grenlandu.

Masivne, proždiruće, supermoćne crne rupe najveća su enigma našeg kosmosa i sve do danas nisu bile direktno posmatrane.

Crna rupa je nebesko tijelo koje posjeduje ekstremno veliku masu u vrlo maloj zapremini. Simbolički, to je kao kad bi Zemlja bila komprimirana i ugurana u krojački naprstak ili kad bi Sunce imalo prečnik samo šest kilometara, objašnjava za agenciju AFP Guy Perrin, astronom u Pariskoj opservatoriji (PSL).

Prema Einsteinovoj općoj teoriji relativnosti, koja je omogućila da se objasni struktura crne rupe, gravitacijsko privlačenje tih "čudovišta" takve je prirode da mu ništa ne može umaći, ni materija ni svjetlost, bez obzira na talasnu dužinu. Dakle, nemoguće je direktno posmatrati crnu rupu.

Osim toga, gravitacijska sila emitirana iz crne rupe tako je fenomenalna da je nemoguće reproducirati slično okruženje u laboratoriji.

Izvor: Agencije