Neprofitne organizacije u RS pred etiketom stranih plaćenika
Foto: N1
Pred poslanicima Narodne skupštine Republike Srpske na sjednici zakazanoj za utorak, 26. septembar naći će se Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija. I prije nego što je došao u skupštinsku proceduru ovaj zakon nazivan je „zakonom o stranim plaćenicima“, a njegovo donošenje zagovarao je lično predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik.
Ovim nacrtom predviđa se osnivanje „posebnog Registra neprofitnih organizacija osnovanih u Republici Srpskoj koje finansijski ili na drugi način pomažu strani subjekti kao agente stranog uticaja“.
Takođe, zakonom se neprofitnim organizacijama zabranjuje političko djelovanje i obavljanje političke aktivnosti, a ova dva pojma prilično se široko definišu.
Tako se u kontekstu političkog djelovanja neprofitnih organizacija podrazumijeva njihovo učešće u predizbornoj kampanji stranaka i kandidata, prikupljanje sredstava za političke stranke i kandidate, njihovo ginansiranje, ali i sprovođenje političke aktivnosti radi formiranja javnog mnjenja radi postizanja političkih ciljeva.
Još šire je postavljen pojam političke aktivnosti, koja, prema zakonu, „označava svaku aktivnost prema organima, institucijama ili izabranim predstavnicima Republike Srpske ili predstavnicima Republike Srpske u institucijama Bosne i Hercegovine u smislu formulisanja, usvajanja ili izmjene propisa i politike Republike Srpske ili u smislu političkog i javnog interesa“.
Shodno tome, zakonom će biti dozvoljeno djelovanje neprofitnih organizacija u oblastima nauke, kulture, socijalne i zdravstvene zaštite, sporta, zaštite potrošača, zaštite prava nacionalnih manjina i lica sa invaliditetom, zaštite životne sredine, borbe protiv korupcije, filantropije, volonterstva i informisanja.
Članom 5. Nacrta definiše se da se materijali neprofitnih organizacija koji se objavljuju putem elektronskih medija, informacionih i telekomunikacionih mreža ili se na drugi način distribuišu, moraju imati oznaju neprofitne organizacije.
Registar ovih organizacija vodiće Ministarstvo pravde, a prijava za upis podnosi se, prema Nacrtu zakona u roku od 15 dana od dana registracije kod nadležnog organa.
Takođe, Članom 11. propisuje se da je neprofitna organizacija obavezna da Ministarstvu dostavi polugodišnji i godišnji finansijski izvještaj sa naznakom uplatioca, visine doznačenih sredstava, vrste i iznosa naknade i prihoda izraženih u novcu ili drugoj vrijednosti, kao i izvještaj o utrošku sredstava, a Ministarstvo taj izvještaj dostavlja Poreskoj upravi radi kontrole finansijskog poslovanja.
Zakonom se propisuje redovan godišnji inspekcijski nadzor nad zakonitošću rada nevladine organizacije, ali i vanredni nadzor po predstavkama građana, pravnih lica, javno dostupnih informacija, organa RS ili nadležnog odbora NSRS.
Članom 15. propisuje se da Ministarstvo pravi aktivnosti organizacija ne samo u Republici Srpskoj, nego i u drugim dijelovima Bosne i Hercegovine.
„U slučaju da neprofitna organizacija u svom djelovanju postupa suprotno Ustavu Republike Srpske i propisima Republike Srpske, odnosno kada djeluje kao agent stranog uticaja na štetu individualnih i drugih prava građana ili podstiče na nasilje, koristi govor mržnje ili podstiče vjersku ili drugu netrpeljivost s ciljem postizanja političkih ciljeva ili ukoliko Poreska uprava Republike Srpske utvrdi nepravilnosti u finansijskom poslovanju, Ministarstvo pokreće postupak kod nadležnog suda za zabranu obavljanja rada, kao i postupak protiv odgovornih lica u skladu sa Krivičnim zakonikom Republike Srpske“, stoji u Nacrtu zakona.
Za svako kršenje ovih odredaba predviđena je i novčana kazna od hiljadu do pet hiljada maraka.
