Foto: Ringier
Zemljotresi koji su zadesili Tursku i Siriju većinu građana su vratili na onaj koji se desio u Banjaluci 1969. godine.
Gradnja u najvećem gradu Srpske uzela je danak, zgrade niču na svakom koraku, a da li se prave po svim standardima?
Ekipa Srpskainfo provjerila je da li su današnje zgrade izgrađene po svim standardima koje treba da imaju zgrade danas, u slučaju nekih većih zemljotresa.
Profesor na Arhitektonsko-građevinsko-geodetskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci Miroslav Malinović rekao je da kada govorimo o standardima koji se nalaze u pozadini zakonske regulative, da oni datiraju iz 80-ih godina prošlog vijeka, što, kako on dodaje, ne treba da nas zabrinjava.
– To su standardi skoro isti kao i u Evropskoj uniji i to ne treba uopšte da nas zabrinjava. Mi smo nažalost imali iskustvo sa jačim zemljotresom i upravo te situacije su nas navele da se ta regulativa i pravilnici pooštre. Upravo su nas ti nemili događaji doveli do pooštravanja uslova koji se koriste kod nas pri rezervisanju klasičnih elemenata od betona, armiranog betona, čelika, drveta – ističe Malinović.
Da li može neki objekat konkretno da izdrži zemljotres, Malinović ističe da iza toga stoji projekat i proračun koji je svaki investitor dužan da u saradnji sa odgovarajućom projektantskom kućom ishoduje prije svake gradnje.
– Teoretski, svi objekti za koje je izdata građevinska dozvola imaju adekvatnu dokumentaciju koja svjedoči da je zakon u široj slici, ispoštovan. E sad, sa praktične strane, da li neki objekat koji ima i takvu dokumentaciju, može da izdrži zemljotres, naravno, nezahvalno je davati ocjenu, s obzirom da su seizmička pomjeranja i uopšte kretanje tla vrlo nepredvidivi. Tome smo svjedoci i sa posljednjim zemljotresima koji su se desili u Turskoj. Očigledno, neki noviji objekti nisu uspjeli da izdrže te udare. Ja lično smatram da je to u velikoj mjeri bilo nedosljednost provođenja onoga što je došlo u računu. Dakle, korištenje materijala, načina njihove ugradnje, tehnologija koje su korištenje jer, sa te praktične strane, ako vi imate savršen projekat, a ne izvedete ga kako treba, onda će u nekom momentu, vjerovatno pokazati te slabosti – smatra Malinović.
Ovih dana ima puno pitanja uopšte u društvu da li su naši objekti sigurni. Malinović kaže da su upravo ti promijenjeni propisi kod nas zaista podigli nivo sigurnosti samih objekata, izdrživosti konstrukcija.
-U Banjaluci, primjera radi, višespratnice na Bulevaru cara Dušana ili višespratnica tj. tzv Čajevčev neboder, oni su izgrađeni i prije zemljotresa, dakle prije 1969. godine i iz tog su izašli bez oštećenja. Neka opšta ocjena da je sistem kvaliteta konstrukcija koje se izvode kod nas, dakle jesu na nivou koji se od njih očekuje, a naravno da ima prostora i u tome treba da svi učesnici, i investitori i projektanti i izvođači da posvećuju više pažnje i ulažu u napredniji rad – rekao je Malinović za Srpskainfo.
Direktor građevinskog preduzeća “Krajina” Borko Đurić za Srpskainfo ističe da su zemljotresi koji su šezdesetih godina prošlog vijeka pogodili područje bivše Jugoslavije, prvenstveno Skoplje i Banjaluku, podstakli stručnu javnost, tako i zakonodavne organe da kreiraju odgovarajuće propise i standarde građenja u seizmičkim područjima.
– Formirani su i mnogi instituti koji su se bavili ovim fenomenom. To je rezultiralo, kada je Banjaluka u pitanju, visokom stepenu posvećenosti prilikom projektovanja i izgradnji objekata, a sve u skladu sa propisima koji uređuju ovu materiju. S obzirom da se projektovanje i izvođenje konstrukcija objekata vrši u skladu sa strogim pravilima gradnje u seizmičkim područjima, što podrazumijeva obavezu upotrebe materijala adekvatnog kvaliteta, što se dokazuje odgovarajućim atestima, kao i ispitivanjima na licu mjesta za određenim vrstama radova, rezultat je toga i adekvatna otpornost objekata na seizmičke uticaje – rekao je Đurić.
On ističe da Građevinsko preduzeće “Krajina” u potpunosti poštuje propisane norme u pogledu kvaliteta konstrukcija objekata koje izvodi, a to je garancija da tako izvedeni objekti pružaju propisanu sigurnost u pogledu otpornosti na seizmičke uticaje u skladu sa stepenom seizmičnosti područja Banjaluke.
– Katastrofalne posljedice zemljotresa u Turskoj i Siriji još jednom upozoravaju na izuzetnu važnost poštovanja standarda gradnje u seizmičkim područjima i potrebu rigoroznih kontrola prilikom izgradnje građevinskih konstrukcija. Otpornost objekata na seizmičku aktivnost smatram najvažnijom kvalitativnom karakteristikom objekata, te iz tih razloga, zagovornik sam nulte tolerancije na manjkavosti u poštovanju standarda u građenju u seizmičkim područjima – zaključio je Đurić.
ZEMLJOTRES 1969. GODINE
Tih 26. i 27. oktobra 1969.godine, Banjaluku je pogodila serija zemljotresa, od sedam do blizu devet stepeni Merkalijeve skale. 27. oktobra te godine, u 9 časova i 11 minuta, grad na Vrbasu pogodio je katastrofalan zemljotres koji je iza sebe ostavio pustoš.
Seizmolozi su izmjerili da je potres bio jačine devet stepeni Merkalijeve skale. Upozorenje je stiglo dan ranije, 26. oktobra, kada je tlo podrhtavalo u popodnevnim časovima. Zemljotres je odnio 15 ljudskih života, a 1.117 ljudi je teže ili lakše povrijeđeno. Materijalna šteta je bila ogromna – hiljade kuća i stanova srušeno je ili teško oštećeno, razorena su preduzeća, škole, bolnice, kulturno-istorijski objekti. Grad je ostao bez struje i vode.
