Foto: Pixabay
Izmjene krivičnog zakonika RS, nisu napravljene da štite javni interes građana, stava je grupa pravnika i aktivista koje je kontaktirao N1.
Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srpske, kojim se kleveta ponovo vraća iz građanskog u krivično pravo biće razmatran 18.jula.na sjednici NSRS.
U odnosu na nacrt zakona koji je izazvao buru negodovanja i polemiku u javnosti, u prijedlogu je “izbačena” uvreda, te ona ostaje prekršaj.
Drastično smanjenje kazni i do 50 puta, za predlagače je znak dobre volje, ali za kritičare tek zamagljivanje očnog vida za stvarne zamke u zakonu.
„Ko o drugom iznosi ili pronosi nešto neistinito što može škoditi njegovoj časti ili ugledu, znajući da je to što iznosi ili pronosi neistina, kazniće se novčanom kaznom od 1.000 KM do 3.000 KM“, navodi se u Prijedlogu zakona, dok su nacrtom bile predviđene kazne od 8.000 do 30.000 KM.
Spornim se smatra i član 156a, koji se odnosi na„Neovlašteno objavljivanje i prikazivanje tuđeg spisa, portreta i snimka“, a bez pristanka drugog lica, jer je kazna za ovakvo što i zatvorska do dvije godine.
Pravni eksperti za N1 su problematizovali prijedlog Krivičnog zakonika, a u oči upada upravo član 156a.koji treba da štiti pravo na privatnost, ali ne smije da isključuje opšti interes.
“Na koji način i kako će precizno, adekvatno država da definiše i normira takva zabranjena ponašanja. To je problematika i kod iznošenja činjenica iz privatnog života gdje nije razdvojeno šta znači privatni život jedne javne političke osobe, ili funkcionera. Da li ako novinar piše o njegovom članu porodice koji je vezan za javni posao, to više nije sfera privatnog života, to je sfera javnog interesa. Da je ubačena ta odredba javnog interesa , mi ne bismo imali problema da pišemo o temama koje su jako bitne za javnost, javni interes, ali pošto nije usvojena, sve može biti problematično”, kažu.
Opravdani interes, koji se navodi uz ovaj član nije “javni interes”, a “opravdani” interes kažu pojedini advokati nije pravni standard.
Smatraju da je to jedna od zakonskih zamki, te da se mora ispraviti amandmanski.
Medijska zajednica strahuje da je ovo udar na istraživačko novinarstvo, jer upravo novinari istraživači dolaze do najviše zvaničnih podataka, nezvaničnim kanalima.
A mnogim kolegama na um su pali novinari Vašington posta Bob Vudvord i Karl Bernstin, koji su raskrinkali aferu Votegrejt, koja je dovela do ostavke američkog predsjednika Ričarda Niksona. Dokazali su institucionalnu zloupotrebu moći, zbog čega su dobili Pulicerovu nagradu. U Republici Srpskoj, prema aktima u pripremi, već na prvoj objavi-dobili bi minimum krivičnu prijavu, potencijalno i zatvor.
N1
