Secesija ili (Art Nouveau, Jugendstil, Art deco)

Foto: Scott Sava

Secesija je pravac koji se odrazio prije svega u visokoj umjetnosti arhitekture, slikarstva i skulpture međutim, takođe je ostavila jasan pečat i u dekorativnoj i primijenjenoj umjetnosti.

Secesija je posljednji umjetnički univerzalni pravac koji je uspio da unese sopstveni umjetnički pečat u sve oblasti modernog života, stvorio je modu i stil života na kraju 19. i početkom 20. vijeka iako je u različitim zemljama nastupao pod različitim imenima. Secesija je pravac koji se odrazio prije svega u visokoj umjetnosti arhitekture, slikarstva i skulpture međutim, takođe je ostavila jasan pečat i u dekorativnoj i primijenjenoj umjetnosti.

Foto: Alphonse Mucha

U različitim zemljama ovaj pravac je poprimio različita imena. U Austriji bio je poznat kao Bečka secesija (nem. Winer Secession), u Njemačkoj kao Jugendstil (njem. Jugendstil, po avangardnom časopisu "Jugend") u Francuskoj i Belgiji kao Art Nuvo (fr. Art Noveau) u anglosakonskim zemljama kao Moderni stil ili Liberti (engl. Modern Style ili Liberty), u Kataloniji (Španija) kao katalonski modernizam (katal. Modernisme català), u Italiji su ovaj pravac zvali Cvijetni stil (ital. Stile floreale), a u Rusiji Svijet umjetnosti (rus. Мир искусства).

Glavne karakeristike

Ovaj umjetnički pravac se razvija u Evropi i SAD polovinom 19. vijeka i potpuno se razvio 1900. godine. Nastao je kada se naglo razvijala privreda i kao reakcija protiv privredne civilizacije, koja želi povratak na zanatsku proizvodnju i smatra se kao lijek protiv privrednog kiča. Secesija pokreće industrijski dizajn.

Za glavne znakove secesije smatra se ornamentika, a daje se prednost površini, i primijenjuju se neobične boje te se estetski koriste različiti materijali. Secesni ornament izjašnjava poseban kvalitet secesnog osjećanja i teži ka izravnanosti u osjećanju. Secesna linija je valovito razvijana krivulja koja izaziva osjećenje pokreta u površini u kojoj je monotonija spriječena upotrebom neobičnih boja. Ona traži neobične boje i slaže ih po principima harmonije i kontrasta. Secesija se okreće ravno ka prirodnim formama u ornamentu kao što su list, cvijet, ljudska i životinjska tijela.

Secesija u arhitekturi

Secesija se razvija u arhitekturi kada novi način konstrukcije od armiranog betona i čeličnih konstrukcija zahtjeva i nove pristupe u riješavanju objekata, u slikarstvu, skulpturi i primijenjenoj umjetnosti (namještaj i vitraži), i u literaturi. U arhitekturi kod Antonija Gaudija otkrivamo arhitekturu punu iznenađenja i on se ne zalaže za bilo koji oblik funkcionalnosti, dok se u Čikaškoj školi u SAD ostvaruju nove strukture te se odbacuju svi nekorisni ukrasi i okreću se čistoj funkcionalnosti a u Evropi su u ovom pogledu najviše odmakli u Belgiji i Holandiji kod Henrija van de Veldea i u suprotnosti je sa arhitekturom Viktora Horta koji je u Brislu upotrebio gvožđe i ostvario svečane fasade zgrada.

Foto: flickr

Foto: Wikipedia

Secesija u slikarstvu

Među mnogim slikarima naročito je naklonjen ovom stilu Gustav Klimt i zaboravljen je izlaskom iz mode ove dekorativnosti. Prva djela Pabla Pikasa spadaju takođe u secesionistička djela i ako je ovog umjetnika "otkrio" kritičar i pobornik avangardnog slikarstva Apoliner.

Gustav Klimt

Secesija u raznim zemljama

Art Nuvo ili „Art Nuoveau“ je umjetnički i dizajnerski pravac koji je kulminirao početkom 20. vijeka započeo je 1880.godine i doživeo kulminaciju 1892.-1902. godine.

U Italiji, „Stile Liberty“ je nazvan po londonskoj prodavnici koja je prodavala modernu dizajnerski robu proisteklu iz pokreta "Arts and Crafts".

Jedna od najvažnijih karakteristika ovog stila je dinamična, valovita linija puna ritma. Oblici izgledaju kao da će oživjeti i "rastu" u forme poput biljaka.

Foto: Hector Guimard Musée des Beaux Arts de Lyon

Foto: designinenglish.wordpress.com

Kod nas je ovaj pokret relevantan kulturnim i umjetničkim zbivanjima u drugim evropskim zemljama gdje se javlja pod različitim nazivima: "Sezession" Austrija, "Jugendstil" Njemačka, "Art Nouveau" Francuska i Engleska, "Modern Style" Engleska.

Zajednički program svima bio je prekid s tradicijskom, akademskom umjetnošću 19. vijeka i stvaranje novih oblika umjetničkog izraza.

znanje.org/Impulsportal