Fridrih Šiler – Najljepši snovi o slobodi sanjaju se u tamnici
Na današnji dan 1805. godine u Vajmaru preminuo je njemački pjesnik i dramaturg, Johan Kristof Fridrih fon Šiler.
Rođen je 10. novembra 1759. godine u Marbahu na Nekaru, u vojničkoj porodici. Počinje da studira prava 1773, da bi se dvije godine kasnije prebacio na medicinu. Po završetku fakulteta počinje da radi kao vojni doktor u Štutgartu. Tada je objavio svoju čuvenu dramu Razbojnici, čije su glavne poruke da uvijek postoji dobro i zlo, kao i da se uvijek i na svaki način moramo suprotstavljati nepravdama. Djelo je naišlo na dobar odziv kod mlađe publike, ali ne i kod Šilerovih nadređenih u vojsci. Tada mu je zabranjeno da se bavi književnošću ako želi da ostane u vojsci, na šta on bježi iz Štutgarta i napušta svoj dotadašnji posao. Seli se u Manhajm, gdje radi kao bibliotekar i kasnije kao pisac za pozorište.
Njegova djela su veoma osjećajna i puna retorike pa su značajno doprinijela razvoju romantizma, a neka od njih su: “Oda radosti”, “Veče”, “Osvajač”, “Elegija o smrti mladića”, “Grčki bogovi”, “Umjetnici”.. Pored poezije pisao je istorijska djela i pozorišne komade.
Godine 1788. upoznaje se sa Geteom, što je imalo presudan značaj za njegov život. Između njih dvojice razvilo se duboko prijateljstvo, koje je trajalo do kraja Šilerovog života. Upravo na Geteov nagovor Šiler počinje da piše za satirične časopise, a kasnije i za pozorište. Njih dvojica osnivaju i čuveni Vajmarski teatar, koji se brzo nametnuo kao autoritet na pozorišnoj sceni Njemačke.
Šiler dobija plemićku titulu 1802, a umire tri godine kasnije, u 46. godini života.
Izreke
Svojina svih je ono što misliš. Tvoje je samo ono što osećaš.
Kada mrzim, oduzimam sebi nešto; kada volim, postajem bogatiji za ono što volim. Praštanje je ponovno nalaženje otuđene svojine – mizantropija produženo samoubistvo; egoizam najveća bijeda jednog stvorenja.
Ništa na svijetu ne čini čovjeka tako nesrećnim kao strah.
Svijet je tijesan, a um prostran. Misli žive lako jedna pokraj druge, ali se stvari u prostoru bolno sudaraju.
Bilo da su lanci od čelika ili svile – oni su i dalje lanci.
Duh je taj koji sebi gradi tijelo.
Poezija
PEVAČEV OPROŠTAJ
Ćuti sad muza; sa stidom na svom
devičanskom licu, ona stoji
pred tobom, da sud sasluša nad njom,
sud koji ceni, al’ ga se ne boji.
Dobrom bi da se svidi, samo tom
ko istinu od lažnog sjaja dvoji,
Kom za lepotu bije srce vrelo,
taj samo sme da njoj ovenča čelo.
Pesme mi biće samo dotle tu
dok bude jedne duše da ih sreće;
da maštanjima slatkim spliću nju,
uzvišenog joj čuvstva beru cveće,
S vremenom one rode se i mru
i do potomstva dolebdeti neće.
U magnovenju nastanu, zabruje,
Pa s brzim kolom časova othuje.
Proleće dođe! Tle zagreja mlak
vetar, pa život svud mladićki bije.
Sve prože miris omaman i jak;
a s neba pesma veselo se lije.
Staro i mlado blagosilja zrak
i svakim svojim čulom radost pije.
S prolećem sve to minu! Sazre cveće,
što na svet dođe, mirno grobu kreće.
Impulsportal
