Prema Hesiodovoj “Teogoniji”, muze su kćeri Zevsa, kralja bogova, i Mnemosine, boginje pamćenja.
Muze su u starogrčkoj mitologiji bile boginje pjesništva, umjetnosti i nauke. Njihov vođa bio je Apolon. Vjerovalo se da muze nadahnjuju slikare, muzičare i pjesnike, pa se danas riječ muza koristi u prenesenom značenju, za onoga ko inspiriše druge na umjetničko stvaranje. Prema Hesiodovoj “Teogoniji”, muze su kćeri Zevsa, kralja bogova, i Mnemosine, boginje pamćenja. Ima i drugih teorija: da su kćeri Urana i Geje ili Harmonijine kćeri. Živjele su na brdu Helikonu i uveseljavale bogove. Kod Roberta Grejvsa uz riječ muse stoji – planinske boginje.
Mnoge starogrčke pjesme počinju invokacijom tj. dozivanjem muze, a i “Ilijada” i “Odiseja” takođe:
Gnev mi Boginjo pevaj Ahileja Peleju sina... (Ilijada)
O junaku mi kazuj o Muzo... koji se mnogo naluto razorivši presvetu Troju... (Odiseja)
Muza je bilo devet:
Kaliopa – muza besjedništva i epske poezije
Klio – muza istorije
Erato – muza lirske poezije
Euterpa – muza muzike
Melpomena – muza tragedije
Polihimnia – muza religijske poezije
Terpsihora – muza plesa i horskog pjevanja
Talija – muza komedije
Uranija – muza astronomije
Grci i Rimljani prikazivali su muze kao predivne žene ravne boginjama. Podizani su im hramovi, a današnji muzeji su tip takvog hrama, nastali po uzoru na hram muza, Museion, koji je oko tri stotine godina prije nove ere podigao egipatski kralj Ptolomej u Aleksandriji, i u kome se čuvalo cjelokupno blago grčkog pjesništva (oko 700,000 svitaka). Taj muzej je uništen, ali se očuvalo ime, kao i sjećanje na muze.
U istoriji, pored ovih boginja, bilo je mnogo smrtnih žena koje su nadahnjivale umjetnike. Neke su bile njihove životne saputnice, neke samo neostvareni snovi, neke prijateljice ili ljubavnice, neke dostojne, a neke nedostojne značaja i uloge koju su im umjetnici pridavali.
