Za koga rade “čuvari tradicionalne porodice” u RS - Peru ministarske limuzine i kroje zakone po Dodikovom receptu
Foto: Snežana Mitrović/X
Prošlo je 10 mjeseci od kako je Milorad Dodik, jednom objavom na platformi X, zapečatio sudbinu nesuđenom Zakonu o zaštiti od nasilja u porodici, koji bi, da je usvojen, ženama i djevojčicama, žrtvama nasilja, pružio znatno viši nivo zaštite. Danas to niko na političkoj sceni više ni ne spominje, ali zakonodavna blamaža Republike Srpske nije završena ovim slučajem.
Piše: Miljan Kovač
Dodik je, podsjećamo, u januaru javno podržao stav grupe udruženja koja njeguju takozvane “tradicionalne vrijednosti”, a kojima su u prijedlogu spomenutog zakona zasmetali termin “femicid” i pojam roda.
Dodikova objava na društvenoj mreži bila je dovoljna da Ministarstvo porodice, omladine i sporta u Vladi RS, bez ikakvog obrazloženja, odustane od skupštinske procedure za donošenje zakona.
Nastavak priče slijedi za nekoliko dana, kada će se na dnevnom redu Narodne skupštine RS naći izmjene Krivičnog zakonika RS sa sličnom argumentacijom: iz KZ RS će voljom skupštinske većine biti izbačen pojam roda i diskriminacije na osnovu roda.
Dakle, 20 konzervativnih patrijarhalnih udruženja, od kojih je većina javnosti nepoznata, kroje zakone u Republici Srpskoj.
Ovakva zakonodavna praksa najbolja je ilustracija kako funkcioniše politički sistem u RS. Kako to slikovito kažu naši sagovornici: Nije bitno šta kaže Vlada, još manje šta kaže skupština, bitno je jedino šta kaže Dodik.
A čemu služe ”antirodna” udruženja? Njihova uloga je da glume “glas naroda”, ali onaj glas koji će uvijek reći ono što vlast želi da čuje.
Pametni ljudi bi rekli da treba samo pratiti tokove novca, pa otkriti “ko za koga radi”. Pretpostavke da navedena “prosrpska” i “pravoslavna” udruženja u Republici Srpskoj imaju iste izvore finansiranja kao i “sestrinske” katoličke organizacije u Hrvatskoj, Italiji i Poljskoj, za sada su samo pretpostavke.
Teško je tvrditi da su borci protiv, kako oni kažu “rodne ideologije”, strani plaćenici, ali brojni primjeri svjedoče da se oni sasvim dobro snalaze kao “domaći plaćenici”. U prevodu, prikačeni su na budžete Republike Srpske i pojedinih opština i gradova, kao na infuziju.
Od 20 udruženja, čiji spektar se kreće od “Fondacije za porodicu” do “Ravnogorskog pokreta” i “Prijatelja Hilandara”, javnosti su donekle poznati Srbski narodni pokret “Izbor je naš” i Srbsko sabranje Baštionik.
Prvo se pročulo po javnom čestitanju rođendana Ratku Mladiću i Vladimiru Putinu, i plakatima kojima propagiraju “nezavisnost” Republike Srpske.
Lider ovog udruženja Dane Čanković poznat je i kao (ne)službeni perač službenih kola ministarstava, javnih ustanova i institucija Republike Srpske, ali i pojedinih državnih agencija.
Tako je samo u prošloj godini Čankovićeva “Autoperionica Dobro”, zaključila više od 20 ugovora za usluge pranja službenih automobila. Otprilike toliko ugovora je ova autoperionica zaključila i od početka ove godine do danas.
Istu uslugu Čankovićeva radnja obavlja za potrebe ministarstva i institucija i godinama unazad, a među redovnim mušterijama su Ministarstvo finasija, Ministarstvo energetike, Vijeće naroda i Ministarstvo unutrašnjih poslova RS.
Vrijednost ugovora kreće se od par stotina, do nekoliko hiljada maraka i Čanković, naravno, nikada nema konkurencije.
I dok radnici njegove perionice ribaju šajbe ministarskih limuzina, Čankovićevo udruženje organizuje “patriotske manifestacije”, koje se nekim čudom uvijek poklapaju sa najavama aktualne vlasti u RS na čelu sa Miloradom Dodikom.
Za razliku od Čankovićevog pokreta, Srbsko sabranje “Baštionik” je bliže gradskim vlastima u Banjaluci, čija je personifikacija gradonačelnik Draško Stanivuković.
Tako Grad Banjaluka tradicionalno podržava tradicionalnu manifestaciju “Vidovdanski sabor”, koju organizuje Baštionik.
Na prijedlog gradonačelnika Stanivukovića, ove godine je Srbskom sabranju „Baštionik“ dodijeljena aprilska nagrada Grada Banjaluka.
U koaliciji “antirodnih” organizacija je i “Fondacija za porodicu”, javnosti poznata po “Ponosnim karticama”, koji garantuju popuste višečlanim porodicama. Jedan od ciljeva ove fondacije je i borba protiv “utrobnih čedomorstava”, kako oni nazivaju abortus.
Ovu fondaciju podržava čak 20 opština i gradova u Republici Srpskoj. Sve su prilike da su u dobrim odnosima i sa Vladom RS, jer je osnivač i lider fondacije Dragan Dakić pomoćnik direktora Sekretarijata za zakonodavstvo RS.
Dakić, koji je doktor međunarodnog prava, proslavio se najavama da će Kristijan Šmit pred njemačkim sudom odgovarati za kršenje ljudskih prava građana BiH. Ovo je bio njegov doprinos akciji “Granica postoji”, čiji je inspirator, naravno, Milorad Dodik.
I Udruženje “Sveti Vasilije” iz Sokoca ima svoje pokrovitelje u vlasti, doduše lokalnoj. Osnivač ovog udruženja je Dejan Elez, odbornik SDS u Skupštini opštine Sokolac, koji je nedavno ponovo izabran na tu poziciju, kao nosilac liste.
Istina, vodstvo u udruženju je preuzeo Elezov prijatelj Milan Maričić, ali opština, čiji je načelnik donedavno bio SDS-ov veteran Milovan Bjelica, redovno je podržavala akcije Udruženja “Sveti Vasilije”.
Ovo su samo primjeri koji su objavljeni u medijima, ili su na drugi način dostupni na internetu. Pošto su i Vlada RS i većina lokalnih zajednica u Republici Srpskoj poznati po hroničnoj netransparentnosti, to je vjerovatno samo vrh ledenog brijega konkretne podrške “tradicionalistima”.
Otkud toliki uticaj organizacijama i grupama, koje se ne mogu pohvaliti ni brojnim članstvom, niti bog zna kakvom relevantnošću?
Poređenja radi, kada su bili u pitanju neki drugi zakoni, poput popularno nazvanog “zakona o stranim agentima” ili izmjena Krivičnog zakonika kojim se kriminalizuje kleveta, vlasti Republike Srpske nisu uvažile ni proteste novinara i NVO, ni osude međunarodnih organizacija, čak ni upozorenja ambasada SAD i EU i Venecijanske komisije.
Ali, s druge stane vlast “sluša” stavove desničara i boraca protiv rodne ravnopravnosti.
Analitičari ocjenjuju da vlast u RS, kao i u susjednoj Srbiji, desničare i tradicionaliste, ustvari, ne sluša, nego ih koristi kao alat: da bi sproveli neke svoje nedemokratske ideje, pravdajući se da narod to traži.
Novinarka i aktivistkinja Gordana Katana tvrdi da desničarska udruženja, koja se deklarišu kao patriote i zaštitnici srpskih nacionalnih interesa, ustvari ne utiču na vlast, nego s njom korespondiraju.
“ Veliki broj ljudi iz tih udruženja su i formalno dio stranačkih mašinerija. Otuda i ne čudi što Vlada RS, kao navodno prosvjećena i demokratski orijentisana, proevropske zakone upućuje u parlamentarnu proceduru, a potom ih povlači pod pritiskom te javnosti,“ kaže Katana.
Ona ocjenjuje da su desničarske organizacije „pesnica vlasti“ i sjajan alibi da se vladajuća garnitura održi na vlasti manipulišući neobrazovanim građanima. A retrogradnim ljudima i grupama je uvijek lakše manipulisati, nego istinskim aktivistima, koji su građanski osvješteni.
Ako se pri tom takve grupe i njihovi lideri “poguraju” sa nekoliko hiljada maraka iz budžeta za manifestacije, ponekom nagradom ili poslom pranja automobila, savez je zapečaćen.
A nasilje? A žene? Pa zna se gdje je ženama mjesto.
