Agencije za marketing, PR i namještene tendere
Foto: klix, screenshot
Tri agencije za marketing, koje imaju zajedničkog osnivača i istu adresu, godinama dobijaju unosne poslove javnih nabavki od institucija, ustanova i javnih preduzeća u Republici Srpskoj. Na taj način agencije su ugušile svaku konkurenciju u procedurama javnih nabavki medijskog predstavljanja i marketinga.
Piše: Miljan Kovač
Isključivo sve poslove javnih nabavki agencije u vlasništvu bivšeg novinara Dragana Jerinića i njegove porodice dobijaju metodom konkurentskog zahtjeva ili direktnog sporazuma.
Nonsens je da su ove agencije, redovno, jedini ponuđači koji se odazivaju konkurentskim zahtjevima, jer uslovi u tenderima izgledaju upravo kao da su samo za njih pisani. Brojni su primjeri koji na to ukazuju.
Generalni sekretarijat Vlade RS prihvatio je u septembru prošle godine ponudu agencije „Conectar“ doo, da za 49 500 maraka bez PDV-a „kreira i realizuje kampanju vakcinacije protiv Covida 19“.
„Conectar“ se jedini odazvao na konkurentski zahtjev za ovu javnu nabavku, tako da u izboru najpovoljnijeg ponuđača nije imao konkurenciju.
S obzirom da se radi o vrlo unosnom poslu, čudno je da za njega nijedna druga agencija iz branše nije bila zainteresovana.
Da čuda, ipak, nema jasno je iz tenderske dokumentacije, kojom su propisani takvi uslovi da ovaj ponuđač i nije mogao očekivati konkurenciju.
Tako je generalni sekretarijat vrijednost posla procijenio na tačno 49 999 maraka, što je istovremeno i maksimalna vrijednost javne nabavke, koja se može dodijeliti procedurom konkurentskog zahtjeva.
Istovremeno, kao jedan od uslova za učešće u poceduri ove nabavke, tenderskom dokumentacijom je propisano da ponuđač mora imati realizovan bar jedan ugovor „koji je u vezi s predmetom nabavke“ i čija vrijednost nije manja od 49 999 maraka u protekle dvije godine, odnosno, od početka poslovanja.
Uslov je i da ponuđač „mora imati pozitivan poslovni rezultat za posljednju finansijsku godinu (tj. za 2020. godinu)“.
Kakve su mogućnosti da agencija koja se bavi ovom djelatnošću u BiH, istovremeno ispunjava sve ove uslove i to u godini pandemije korona virusa?! Ako nije riječ o „Conectaru“ doo, gotovo nikakve.
Godina za koju se traži pozitivno finansijsko poslovanje (2020.) bila je vrijeme eskalacije pandemije, kada je malo onih koji su pozitivno poslovali.
„Conectar“ doo je registrovan 13. oktobra 2020. To znači, i da su se trudili da u preostala dva mjeseca te godine posluju negativno, teško da bi u tome uspjeli.
Kao što je poznato 49 999 maraka je maksimalni iznos ugovora koji može biti dodijeljen po konkurentskom zahtjevu. Šanse da pored prethodnih uslova neka agencija ima realizovan ugovor baš u tom iznosu, ravne su nuli. To nam je potvrđeno i u više marketinških agencija u Banjaluci, koje se bave istom djelatnošću (imena poznata redakciji).
“Conectar“, osim ove, nije realizovao nijednu drugu javnu nabavku, što ne isključuje mogućnost da je posao čija vrijednost nije ispod pomenutog limita, u traženom periodu, obavio za privatnog naručioca. S obzirom da se u tom slučaju ne radi o informacijama od javnog interesa, nije ih lako provjeriti.
Ima para, nema lajkova
Zato je lako provjeriti kakav je to posao agencija „Conectar“ naplatila više od 50 hiljada maraka iz budžeta Republike Srpske.
Tenderskom dokumentacijom je predviđeno da će kampanja biti provođena preko postojeće stranice www.koronavirususrpskoj.com, kao i na Facebook stranici „Koronavirus u Srpskoj“.
I zaista, na pomenutom sajtu se mogu naći svakodnevna saopštenja Instituta za javno zdravstvo RS.
Facebook stranicu nastalu u okviru ove javne nabavke do danas je zapratilo ukupno 388 osoba.
Na toj stranici je objavljen i jedan video koji je „zaradio“ 35 lajkova. Ako uđete na stranicu, uvjerićete se da ostale objave niko ne prati niti lajkuje.
Twitter nalog „Koronavirus u Srpskoj“ zato prati ukupno 48 pratilaca.
Ovakav fijasko preskupe kampanje na društvenim mrežama još više čudi, s obzirom da je tenderom traženo da ponuđač ima izvršioce iskusne u poslovima „kreiranja i realizacije kampanje na društvenim mrežama i kreiranja Google Display kampanje“.
Dva posla za za jednu ponudu
Začuđujuće je da je Jerinić odlučio za ovaj unosan posao javne nabavke kandidovati faktički tek osnovanu agenciju, s obzirom da agencije za marketing „Info5“ i „Grape“, čiji je takođe osnivač, imaju dugogodišnje iskustvo u istim ili sličnim poslovima.
Konzorcijum ove dvije agencije je 26. septembra 2019. godine, takođe od Generalnog sekretarijata Vlade RS, dobio posao prezentacije privrednih potencijala u Republici Srpskoj ukupne vrijednosti od 43 183 konvertibilne marke bez PDV-a.
Ova javna nabavka je bila podijeljena u dva lota.
Međutim, ni za to niko nije bio zainteresovan, osim konzorcijuma Jerinićevih agencija koji je jedini uputio ponudu.
Prvi lot je „izrada Online-platforme za promociju privrednih potencijala“, a drugi „snimanje prezentacije privrednih subjekata i kreiranje Online-kampanje za inostrano tržište“.
Vrlo precizne uslove propisane tenderom nije bilo lako zadovoljiti, nikome, osim ovom ponuđaču.
Primjera radi, kao uslov u tenderskoj dokumentaciji za nabavku iz lota 2 se navodi: potrebno je da ponuđač ima iskustvo s Google alatima i kreiranjem Online-kampanje na inostranom tržištu.
Navedeno je i da se za oba lota kao uslov za učešće u realizaciji ovog posla zahtijeva neophodno iskustvo u Performance Marketingu, odnosno da ponuđač ima zaposlenog bar jednog izvršioca koji posjeduje sertifikat za Google Analytics, bar jedan izvršilac sa sertifikatom Google Ads Search i najmanje jedan izvršilac koji posjeduje sertifikat Google Display.
Slučajnost ili poslovna sreća, ali upravo su zaposleni u agenciji „Grape“, godinu ranije, preme pisanju „Nezavisnih novina“ prošli Google obuku i dobili serifikate, među kojima i „Google Analytics“, bez koga ne bi ispunjavali uslove za ovaj tender Generalnog sekretarijata Vlade RS.
Marketing u 4 rečenice
Kada je riječ o međunarodnom iskustvu, u agenciji „Grape“ su i na taj tenderski uslov imali spreman odgovor.
Na sajtu agencije „Grape“, navedena je adresa i link na stranicu „ispostave“ u Dablinu. Navodni dablinski ogranak banjalučke agencije pod imenom „Eloo.Media“, na svom sajtu ima ukupno četiri rečenice:
„Eloo! We are – a group of highly skilled professionals with more than 15 years in Affiliate Marketing. Our offices in Dublin and Banja Luka are qualified to help your product or business reach more sales. If you are ready for growth – contact us now.“ I to je sav sadržaj na sajtu agencije koja se, navodno, kako piše, 15 godina uspješno bavi marketingom.
Po svemu sudeći to je bila dovoljna referenca da ponuda Jerinićevog konzorcijuma ispuni tenderski uslov – iskustvo u digitalnom marketingu na inostranom tržištu?!
Načelnik voli da se slika
Za razliku od „Grape“, agencija „Info5“ se radije drži lokalnog marketing-tržišta. Značajnu poslovnu saradnju tako su ostvarili i s lokalnim zajednicama.
Tako još od 2018. ova angencija od opštine Teslić, redovno, godišnje dobija posao javne nabavke „izrade biltena opštine i PR u dnevnoj štampi“.
Za taj posao su prošle godine dobili blizu 23 hiljade, a prije pet godina 33 900 maraka. U tom rasponu se u godinama između kreće cijena ove javne nabavke koju redovno dobija „Info5“.
Interesantno je da i u ovom slučaju ova agencija iz godine u godinu jedina dostavlja ponudu, odazivajući se na konkurentski zahtjev.
Na zvaničnoj stranici opštine Teslić objavljena je samo odluka o dodjeli ugovora agenciji „Info5“ za izradu biltena, koju je načelnik opštine potpisao 15. maja 2019. godine. Iz te odluke se vidi da je izbor najpovoljnijeg ponuđača izvršen na osnovu konkurentskog zahtjeva koji je upućen na adrese tri ponuđača, a da je tendersku dokumentaciju preuzelo ukupno njih 11.
Bez obzira na to, opet je prispjela samo ponuda jedne agencije.
Iako su nam iz kabineta načelnika Teslića obećali da će odgovoriti na pitanje, kojim su sve ponuđačima dostavili konkurentske zahtjeve, odgovor nismo dobili.
Iz tenderske dokumentacije objavljene na sajtu javnih nabavki, jasno je sve, osim šta tačno opština Teslić plaća agenciji „Info5“?! Iz impresuma biltena koji nosi ime „Teslićke novine“, vidljivo je da iste štampa štamparija „Nezavisnih novina“.
Zaposleni u agenciji „Info5“ ne pišu tekstove za opštinski bilten „Teslićke novine“. Pisanje tekstova, kao i obezbjeđenje adekvatnih fotografija, kako je navedeno u tenderskoj dokumentaciji, posao je zaposlenih u opštinskoj administraciji.
Zanimljiv je sadržaj ovog lista, koji se može pregledati i na internet-prezentaciji opštine.
List ima ukupno 16 stranica, od čega samo dvije u koloru. Na tih 16 stranica, u januarskom broju od ove godine, možete vidjeti čak dvadeset i jednu fotografiju načelnika opštine Milana Miličevića. Očito, za unosan posao koji im dodjeljuje i plaća sredstvima građana Teslića, načelnik dobija odličnu ličnu promociju.
Agencija „Info5“ ima nesumnjivo iskustvo u javnim nabavkama opština, ali i institucija RS.
Uslov pod uslovom
Ministarstvo finansija RS je dodijelilo ovoj agenciji 17. avgusta 2020. godine posao javne nabavke medijskih usluga vrijednosti 34 800 maraka bez PDV-a.
Procijenjena vrijednost javne nabavke iznosila je 35 hiljada maraka, a na konkurentski zahtjev se ni ovaj put niko nije odazvao, osim agencije „Info5“.
Logično, jer nijedna druga agencija ne ispunjava uslov naveden u tenderskoj dokumentaciji.
Kao uslov za učešće u ovoj nabavci navedeno je da ponuđač mora dostaviti dokaz o realizaciji jednog ugovora o predmetnim uslugama u poslednjih 12 mjeseci (do objave obavještenja o nabavci) čija je vrijednost s PDV-om u rasponu od 30 hiljada KM do iznosa procijenjene vrijednosti bez PDV-a (35 hiljada).
Obavještenje o ovoj nabavci objavljeno je na portalu 4. avgusta 2020. godine.
Dakle, „Info5“ ispunjava i ovaj rigidni uslov iz tenderske dokumentacije, jer su 26. septembra 2019. zajedno s agencijom „Grape“ dobili već pomenuti posao prezentacije privrednih potencijala RS.
Taj drugi uslov ne ispunjavaju, jer nisu bili u prilici dobiti ovako unosne poslove od institucija. Nemaju sve agencije tu "sreću" kakvu imaju ove u Jerinićevom vlasništvu, da su uslovi na tenderima pisani u skladu s njihovim mogućnostima.
