Zagađenje vazduha oprašivačima otežava pronalaženje biljaka

 Foto: Jelena Jevđenić

Terenska istraživanja su pokazala da su nivoi azotnih oksida (NOₓ) i prizemnog ozona (O3), slični onima u blizini puteva, doveli do 70 posto smanjenja broja pčela i leptira na biljkama crne gorušice.

Još jedna loša vijest za populacije insekata, usjeve koji zavise od njihovog oprašivanja i, naravno, sve nas ljude – izlaganje pčela, leptira i drugih oprašivača zagađenju vazduha ozbiljno narušava njihovu sposobnost da pronađu biljke kojima će se hraniti.

Pesticidi i promjena korišćenja zemljišta su dva najveća uzroka značajnog smanjenja populacija oprašivača, a nova terenska istraživanja pokazuju da bi zagađenje vazduha izazvano automobilskim saobraćajem takođe moglo biti jedan od glavnih uzroka. Prethodna laboratorijska istraživanja su već pokazala da zagađenje vazduha razgrađuje čestice cvjetnog mirisa koje oslobađaju biljke, što oprašivačima znatno otežava njihovo lociranje.

U cilju boljeg razumijevanja ovog fenomena u širem prirodnom okruženju, dr Džejms Rajls i njegove kolege sa engleskog Univerziteta Reding sproveli su trogodišnju terensku studiju. Izgradili su sistem koji je stvarao azotne okside i prizemno zagađenje ozonom u centru pšeničnog polja i povezao ga sa šest osmougaonih kućišta gdje su rasle biljke crne gorušice (Brassica nigra). Za poređenje su korišćena dodatna dva kućišta.

Rezultati su bili vrlo jasni: nivoi zagađivača jednaki prosječnim koncentracijama duž glavnih puteva u Velikoj Britaniji doveli su do smanjenja broja oprašivača na biljkama do 70 odsto u poređenju sa ograđenim prostorima koji im nisu bili izloženi.

Istraživači su bili zaista iznenađeni strmim padom broja oprašivača izloženih relativno umjerenim nivoima zagađenja. „Nismo očekivali ovako ozbiljno smanjenje, zbog čega smo i zaključili da je zagađenje vazduha vjerovatno veoma važan, ali zanemaren faktor koji doprinosi padu broja oprašivača. I to je zabrinjavajuće snažno“, rekao je dr Džejms Rajals.

Naravno, potrebne su dalje terenske studije i istraživanja na širem nivou pejzaža da bi se u potpunosti utvrdilo u kojoj mjeri zagađen vazduh zbunjuje oprašivače u potrazi za mirisima biljaka. „Međutim, neke grupe oprašivača mogu biti sposobnije na druge načine da pronađu biljke od drugih“, kaže dr Rajals.

Istraživanje je objavljeno u časopisu Environmental Pollution.