U Srbiji popisano više od 1.900 gnijezda roda
Foto: 021.rs
Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije objavilo je da je, od aprila do jula ove godine, u Srbiji popisano rekordnih 1.927 gnijezda bijele rode, smještenih najčešće na električnim stubovima.
U popisu je učestvovalo više od 200 ljudi koji su obišli gotovo svako naseljeno mjesto u Srbiji.
U 1.597 zauzetih gnijezda popisivači su izbrojali ukupno 4.374 mladunaca ovih ptica.
Od zabilježenih gnijezda, 1.137 nalazi na teritoriji Vojvodine, a južno od Save i Dunava 790.
U 40 gnijezda su primjećene samo po jedna ili dvije odrasle jedinke bez mladunaca, a za njih 88 se nije moglo potvrditi prisustvo mladunaca.
"Potamišje je područje koje se izdvojilo po brojnosti belih roda i potvrdilo kakvi su im ekološki uslovi potrebni: blizina reka, kanala, plavnih područja i prostranih pašnjaka na kojima pronalaze dovoljno ribe, sitnih glodara, vodozemaca i insekata kojima se hrane. Najveća iznenađenja ovog popisa su sela Vražogrnci, Veliki Izvor i Grljan u opštini Zaječar, gde su izbrojana 64 gnezda", izjavila je ornitološkinja i koordinatorka popisa Kristina Milošević.
Ona je dodala da je svojevrsna senzacija i selo Donje Međurovo, u niškoj opštini Palilula, koje je prije 10 godina imalo pet, a ovoga puta čak 25 aktivnih gnijezda.
Najviše gnijezda zabilježeno ja na teritoriji Novog Sada - 49, od čega je 47 u koloniji bijelih roda na stubovima nezavršenog objekta na Klisi.
Po broju aktivnih gnijezda slijede Aradac (36), Čenta (34), Kovilj (36), Sakule (32), Perlez (31), Botoš (25), Uzdin (26), Donje Međurovo (25), Idvor (26), Orlovat (22).
U banatskom Tarašu, koji je 2015. sa 47 gnijezda proglašen za Evropsko selo roda, zabilježen je pad brojnosti aktivnih gnijezda pa ih je ove godine bilo 29, a uzroci se mogu tražiti u promjeni okolnog staništa i stradanju roda od strujnog udara, navedeno je u saopštenju.
Kada su u pitanju objekti za izgradnju gnijezda, u 1.043 slučaja rode su odabrale električne stubove, a 220 gnijezda je bilo na stubovima u namjenski postavljenim platformama, tj. u sigurnim gnijezdima.
Na dimnjacima je zabilježeno 335 gnijezda, na drugim dijelovima krova ih je bilo 133, na drveću 37 i još 159 na različitim objektima poput spomenika, trafo-stanica, visokonaponskih električnih stubova.
Na teritoriji Vojvodine se 1979, od više od 1.500 gnijezda, nijedno nije nalazilo na električnom stubu, dok ih je 853 bilo izgrađeno na stogovima i balama slame. Ove godine nije zabilježeno nijedno gnijezdo takvog tipa.
Tokom popisa, kroz razgovor sa mještanima, potvrđeno je da su bijele rode najčešće pozitivno vrjednovane ptice, da ako i ne donose sreću, raduju ljude u čijoj blizini žive.
Mnogi posmatraju rode, bilježe datum njihovog dolaska i odlaska, broj mladunaca, pružaju im pomoć u slučaju povrede ili im svojevoljno, udruženim snagama, prave i postavljaju platforme za gniježđenje.
Neka gnijezda su se i izdvojila: jedno je na vrhu četinara gdje ga i najblaži vjetar poljulja, jedno je na zvoniku tik uz samo zvono.
U Kovilju je, na presječenom hrastu, zabilježeno jedno od najstarijih gnijezda na Balkanu, čija se starost procjenjuje na više od 100 godina.
U Novom Slankamenu je privremeno obustavljeno rušenje objekta upravo zbog gnijezda koje su tu nalazi godinama.
Jedan par roda u Valjevu odlučio je da svoje gnijezdo postavi na kran koji se ne koristi duže vrijeme, a nakon nepunih mjesec dana, još jedan par im se pridružio, napravio gnijezdo i uspješno odnjegovao mlade, na drugom kraju krana.
Iz DZPPS podsjećaju da se ideja o popisu bijelih roda, usaglašenom na međunarodnom nivou, javila još 1934. godine.
Od tada, popis se obavlja na svakih 10 godina, u više od 30 zemalja Evrope, Azije i Afrike, a koordinator je NABU (Naturschutzbund Deutschland), ornitološka organizacija iz Njemačke.
Prije nego što se DZPPS pridružilo ovom popisu, bijele rode su brojane u Srbiji, najpre samo u Vojvodini, počev od 1957. godine.
Istaknuto je da su bijele rode (Ciconia ciconia) u velikoj mjeri svoj život vezale za čovjeka, pa svoja velika gnijezda gotovo isključivo grade u naseljenim mjestima.
Na osnovu praćenja populacije bijelih roda mogu se ustanoviti opšte stanje i promjene u životnoj sredini što kasnije doprinosi efikasnijim naporima za očuvanje kako roda i njihovih staništa, tako i naše životne sredine, naveli su iz DZPPS.
