Srbija: Patuljasti orao se posle 100 godina ponovo gnezdi na Vršačkim planinama

Ovih dana sa Vršačkih planina stiže nam prelepa vest. Mladunci patuljastog orla (A. Pennata), nova su gnezdarica Vršačkih planina. Ove godine je potvrđeno gnežđenje jednog para u čijem gnezdu su dva mladunca. Poslednje registrovano gnežđenje ove vrste u Vojvodini bilo je pre više od 100 godina.

Patuljasti orao (lat. Hieraaetus pennatus) je srednje veliki orao iz porodice jastrebova (lat. Accipitridae), koji se gnezdi na širem području južne Evrope, u severnoj Africi i delovima jugozapadne Azije.

Dužine je od 42 do 49 cm, a raspon krila mu je od 110 do 135 cm. Javlja se u dve faze obojenosti perja (morfe): kao svetla i tamna morfa. Naseljava staništa sa očuvanim kompleksima šuma i otvorenih terena (šumostepe, doline velikih reka, mozaična mediteranska i submediteranska područjima) u ravnicama i pobrđu. Gnezda gradi na drveću.

Tipična je selica i zimu provodi u podsaharskoj Africi i južnim delovima Azije. Glavna hrana su mu gušteri, drugi gmizavci i manji glodari. Zbog takvog plena naseljava područja gde je on dostupan, pre svega stenovita brda, planine i južnije krajeve evropskog kontinenta. Kao i ostale vrste ptica grabljivica, ugrožavaju ga nestanak staništa, uznemiravanje u doba reprodukcije, trovanje glodara rotanticidima, upotreba pesticida na bazi hlora, krađa jaja i ptica iz gnezda, itd.

Brigu o biljnom i životinjskom svetu na Vršačkim planinama vode čuvari prirode PIO ”Vršačke planine” kojim upravlja JKP “Drugi oktobar” 365 dana u godini. Svakodnevno se sprovode mere zaštite, u skladu sa potrebama radi se i praktična zaštita. Saradnja sa stručnim institucijama je na najvišem nivou. Takođe se radi i na edukaciji školaraca i stanovništva, kao i posetioca vršačkih planina.

• Ovo geografsko područje- Vršačke planine, Mali Rit i uopšte ovaj deo Banata je jako interesantan jer se praktično nalazi na tromeđi 3 velika regiona – jedno je panonska nizija, sa druge strane Dunava je Balkan, a istočno je karpatski region i svaki region za sebe ima biološke karakteristike koje se praktično ovde sučeljavaju i na ovom području mogu se naći specifičnosti sva tri regiona i zato je ovo područje jako interesantno jer je veoma bogato diverzitetom, kaže Milivoje Vučanović, čuvar vršačkih planina.

Predeo izuzetnih odlika „Vršačke planine“ se celom svojom površinom nalazi na području Grada Vršca, na teritoriji osam katastarskih opština: Sočica, Jablanka, Mesić, Vršac, Veliko Središte, Malo Središte, Gudurica i Markovac. Područje obuhvata površinu od 5.328,86 hektara, od čega je 4.157,32 (78,02 odsto) u državnoj svojini, 40,44 ha (0,76 odsto) u javnoj svojini, u privatnoj svojini je tek 315,13 ha, odnosno 5,91 odsto, dok su 641,06 ha u drugim oblicima svojine, a za 174,92 ha nema podataka.

Na području PIO „Vršačke planine” ustanovljen je režim zaštite prvog stepena na površini od 167,60 hektara, što je tri procenta ukupne površine. Drugi stepen zaštite važi za najveći deo Predela, na površini od 3.342,43 ha (62,7odsto), a režim zaštite trećeg stepena na površini od 1.818,84 ha (34,1 odsto).

Foto: M. Vučanović

Izvor: evrsac.rs