Novi alarm za koralne grebene - „skoro potpuno odumiranje”
Foto: Unsplash
Ovo su nova otrežnjujuća saznanja o razmjerama opasnosti koja se nadvija nad koralima u sve toplijim morima.
Glavni svjetski sistem za praćenje toplotnog stresa kod koralnih grebena primoran je da uvede tri nove kategorije upozorenja koje treba da oslikaju rastuće temperaturne ekstreme, prenosi Gardijan.
Program za posmatranje koralnih grebena (Coral Reef Watch) uveo je ove promjene nakon što je prošle godine došlo do ogromnih razmjera toplotnog stresa koji je prouzrokovao masovno izbjeljivanje, a zatim i odumiranje korala širom Sjeverne i Centralne Amerike, kao i na Karibima.
Najviši, novouvedeni nivo uzbune je posebno zabrinjavajuć – „skoro potpuno odumiranje” koralnih grebena. Ovo su neki od ekosistema koji su na najvećem udaru globalnog zagrijavanja izazvanog sagorevanjem fosilnih goriva.
Kako klimatske promene izazivaju odumiranje korala?
S obzirom na to da okeani upijaju velike količine toplote porijeklom od gasova sa efektom staklene bašte, postaju sve topliji – a za koralne grebene taj višak toplote može da bude nepodnošljiv.
U svjetlu visokih temperatura okeana, korali raskidaju svoje delikatne veze sa sitnim algama od kojih dobijaju boju i hranljive materije. Tada dolazi do njihovog izbjeljivanja koje može i da ih ubije. U slučaju da ipak prežive, korali su podložniji bolestima i nastaju poteškoće pri razmnožavanju.
Program u sklopu Američke nacionalne administracije za okeane i atmosferu (NOAA) ranije je izdavao upozorenja za koralne grebene u četiri faze, a ona najalarmantnija sugerisala je da je došlo do „ozbiljnog izbjeljivanja i da je visoko odumiranje vjerovatno”.
Sada je ova skala, koju koriste naučnici, eksperti i građani širom svijeta kako bi razumjeli stanje korala u svom okruženju, proširena sa tri nova nivoa.
Ali odakle uopšte potreba za još dramatičnijim upozorenjima?
Da bismo to razumjeli, najpre treba da shvatimo kako se uopšte mjeri rizik koralnih grebena od toplotnog stresa. U tome nam pomaže poseban indikator – DHW (Degree Heating Weeks).
U pitanju je posebna, kompleksna mjera koja se koristi za količinu akumuliranog toplotnog stresa kod korala (a koji izaziva njihovo izbjeljivanje i odumiranje).
Nekada je maksimalna vrijednost DHW-a iznosila 8, a prošle godine u nekim oblastima bile su zabilježene vrijednosti od čak 20.
S obzirom na to da su mjerene vrijednosti tako drastično prevazišle dosadašnje maksimume, Program za posmatranje koralnih grebena odlučio je da interveniše u svojim kategorijama, i da doda čak tri nova nivoa uzbune. Najviši nivo, kada je vrijednost DHW preko 20, dobio je oznaku AL5, ili u prevodu – „skoro potpuno odumiranje” koralnih grebena.
Planeta je već za oko 1,1 °C toplija nego u predindustrijskom dobu. Ako bismo porast srednje globalne temperature zauzdali na 1,5 °C, koralni grebeni smanjili bi se, prema nekim proračunima, za 70-90%, dok bi pri zagrijavanju od 2 °C, praktično bili u potpunosti zbrisani.
