Na ovom prostoru se godišnjice i obljetnice obeležavaju sa istom količinom emocija, bile one vezane za događaje koji se smatraju pobedama, pa makar realno gledano one bile poražavajuće.
Piše: Zoran Pavić
Pravi primer za to je taj čuveni 13. maj 1990, u bivšoj SFRJ inače Dan bezbednosti, kada zbog nereda nije odigrana fudbalska utakmica između domaćeg Dinama i gostujuće Crvene zvezde.
Tri decenije kasnije, što je i za Balkan zamašna istorijska distanca, tumačenja „dve strane“ su ostala jednostrana, ostrašćena, i slepa za istinu koja je skroz jednostavna i ogoljena.
Potpisnik ovih redova bio je prisutan toga dana u Zagrebu, od ranog jutra je dočekivao vozove iz Beograda iz kojih su i na „prigradskim“ stanicama i „signalima“ iskakali gostujući navijači i bez policijske pratnje kretali kroz grad.
I kao novinar video sve masovnhe sukobe pre dolaska na stadion, od onih na Trgu Bana Jelačića, preko usputnih i nekih na Starom gradu, do onog najvećeg u Maksimirskom parku, tog dana prepunog „civilima“ i decom.
Na stadionu je sve počelo kad je grupica domaćih navijača (pričalo se i da su to bili pripadnici riječke Armade), inače smeštenih iznad gostiju na „galeriji južne tribine“, gađali ove dole koječime, ovi su probili ogradu i krenuli ka njima, a onda je ograda srušena i na severnoj tribini odakle su na teren pohrlili pripadnici Bed blue boysa.
Sukobi sa milicijom na terenu, suzavac, evakuacija najpre igrača Zvezde sa terena, a posle i navijača sa stadiona i transfer autobusima do Dugog sela i pakovanja u voz za Beograd, sve je to manje više poznato i manje više „obojeno“ predstavljeno javnosti.
A suština priče je u tome da su „obe strane“ sasvim svesno izabrale taj datum i taj događaj za predigru i najavu nečega što se desilo ubrzo potom sa velikim brojem ljudskih žrtava.
U Hrvatskoj je HDZ bio u ekspanziji, osnovni moto je bio da se više neće trpeti srpska hegemonija, pa ni domaća a srpska policija. Otud i prvo masovno uletanje na teren u istoriji SFRJ fudbala, a da nije u pitanju slavlje posle meča.
S druge strane, još od 1987. udaralo se u nacionalne talambase, zbog Kosova, pa Hrvatske da svi Srbi ostanu u jednoj državi.
Utakmica nije imala bitnog takmičarskog značaja, Zvezda je bila sigurno prva, ali je u loži bio Franjo Tuđman, a iz Beograda su u Zagreb doputovali i Radmilo Bogdanović, srpski ministar policije i Željko Ražnatović Arkan, „ujedinitelj“ navijača Zvezde. Spontano, kao i sav lom koji je usledio.
A skroz jednostavno i ogolelo je bilo i tada, a sada je još jasnije: eksploziv je bio na tribinama, a detonatori su bili negde drugde.I tu se ništa do danas nije promenilo, sasvim sigurno makar kad je Srbija u pitanju.
„Navijači“ su i dalje hladno političko oružje, zaduženo za najprljavije stranačke poslove.
