Foto: visit.bihac
“Od izvora dva putića, vode na dve strane”, kaže stara narodna pjesma, koja će kod mnogih izazvati nostalgične uspomene. Ali, kad je u pitanju Una, jedna, jedina i jedinstvena rijeka, pjesma ide malo drugačije.
Piše: Milkica Milojević
Od izvora, tačnije vrela Une, samo je jedan put i jedan tok ka Bosni i Hercegovini.
Da parafraziramo jednog od najuspješnijih eks ju kopirajtera, iliti autora reklamnih slogana: sve rijeke teku prema ušću, samo Una teče prema nama.
Nije baš da nas se ne tiče “ko to muti bistru vodu na izvoru”. Tiče nas se, i te kako.
Kako sada stvari stoje, vodu muti tajanstveni investitor, koji je prije ravno 8 godina dobio nekakvu građevinsku dozvolu za izgradnju male hidroelektrane u starom mlinu nadomak vrela Une, tamo u Hrvatskoj, nekoliko kilometara od granice sa BiH.
Ta je građevinska dozvola, za koju vele da je šuplja kao švajcarski sir, godinama skupljala prašinu po ladicama, i onda se investitor jednog jutra iznebuha sjetio tog papira i poslao bagere u akciju.
Una, najvećim dijelom svog toka, teče kroz BiH, i to kroz oba njena entiteta: u gornjem toku kroz Federaciju BiH, odnosno, kroz Unsko-sanski kanton, odnosno kroz područje Nacionalnog parka “Una”, a u donjem toku kroz Republiku Srpsku, sve tamo do Novog Grada i Donje Gradine.
Una je jedna od najlepših reka na Balkanu i na njenim obalama su se rodile mnoge ljubavi i stvorena mnoga umjetnička djela.
Una je jedna od najčistijih rijeka u ovom dijelu Evrope: u gornjem toku je njena voda pitka.
Una je carstvo biološke raznolikosti.
Una je najveća ljubav ljudi koji žive na njenim obalama.
Ni Bosnu i Hercegovinu, sve sa njenim entitetima, ni umjetnike, ni ljubavnike, ni ljubitelje prirode, ni mještane ne koji piju vodu sa izvora Une… niko nije ništa pitao kada je Republika Hrvatska investitoru izdavala živopisne dozvole.
Ali, to je svijet koji ne voli biti nepitan. Ne vole, što se ono kaže, da ih ignorišu, prave budalama, da im rođenu rijeku kradu iz očiju.
Pa se zakuvalo.
U odbranu Une ustali su, združenim snagama, aktivisti iz Hrvatske, Srbije i BiH. Jer, od izvora Une samo je jedan put, za one koji su na pravom putu.
Una izvire nedaleko od Srba. U Srbu je, podsjećamo, 27. jula 1941. podignut ustanak protiv fašizma.
Danas se u tom kraju ori pjesma Darka Rundeka: “Mi smo protiv ulagača i njihovih pomagača, aj, aj, Una… želja nam je samo jedna, da fašista više nema…”
Krv nije voda.
