BANJALUKA – Državljani Slovenije u Banjaluci se rado odmaraju i provode, ali tu su otkrili i svoj poreski raj. U protekle dvije godine otvorili su na stotine preduzeća daleko od očiju slovenačkih poreznika, ali i od javnosti u Srpskoj. Njihove kompanije nemaju ni broj telefona, ni internet stranicu, ni kancelarije. Na adresama na kojima su prijavljene uglavnom ne postoje nikakva obilježja na osnovu kojih bi se moglo utvrditi da se tu nalaze. Portal CAPITAL je tokom istraživanja došao u kontakt sa čovjekom koji tvrdi da stoji iza većine tih poslova. Predstavlja se kao doktor poreskog prava, prijatelj Janeza Janše i, naravno, tvrdi kako u cijeloj priči nema ništa sporno.
Prema istraživanju CAPITAL-a u posljednje dvije godine u najvećem gradu Republike Srpske je otvoreno preko 200 preduzeća u vlasništvu Slovenaca.
Međutim, ona se ne nalaze na adresama na kojima su prijavljena, niti postoje bilo kakva obilježja koja ukazuju na to da se na toj lokaciji obavlja poslovna djelatnost. Ipak, dobar dio njih je prema našim saznanjima ostvario značajne prihode.
Na jednoj adresi i po dvadeset firmi
TC “Borik”
Samo u banjalučkom naselju Borik, u ulici Relje Krilatice u poslovnom kompleksu “TC Borik” prijavljeno je oko 20 firmi među kojima su “Pro cross shop”, koja se navodno bavi iznajmljivanjem automobila, “NGC”, registrovana da obavlja djelatnost poslovnog savjetovanja, “Usluge AML” kojoj je u opisu posla inženjerska djelatnost te “Undecim” i “VBO Marketing” koje se u poslovnim registrima vode kao preduzeća za marketing i propagandu.
U upravi “TC Borik” su nam rekli da nikada nisu čuli za ove kompanije, niti da su ikad stupili u kontakt sa nekim ko ih zastupa.
“Nisu nam poznata ta imena. Za nas je nevjerovatno da neko može registrovati firmu i prijaviti tuđu adresu. Valjda bi neko prilikom osnivanja trebao provjeriti da li se preduzeće stvarno nalazi na toj adresi”, kažu u Upravi „TC Borik“.
U istoj ulici prijavljeni su i poslovni subjekti “BVT” i “SUB 1000”, koje su takođe osnovali državljani Slovenije, ali ni njih nismo uspjeli pronaći, niti je neko od komšija ikada čuo za ta imena.
Lokacija u Vidovdanskoj ulici
Odlazimo do Vidovdanske ulice. Situacija identična. Prema zvaničnom registru, samo na broju 53 bi trebalo da se nalazi čak dvadesetak preduzeća. Tu su, između ostalih, prijavljeni Agencija za promociju i reklamu “Siden”, trgovina parfemima i kozmetikom “Nutri vision”, poslovno savjetovalište “PrimeSoccer Management”, “SEMA International” koja se navodno bavi organizacijom sajmova i poslovnih događaja, te “RB montaža” koja izvodi elektro radove.
Ali ni tu nema nikoga ko ih zastupa.
Poslovnim prostorima u tom objektu upravlja trgovačko preduzeće “Malprex” iz kojeg takođe negiraju postojanje bilo kakvih slovenačkih firmi na njihovoj adresi.
“Te firme ovde ne postoje, niti su ikad postojale”, kategorični su.
Krajiška ulica „puna“ Slovenaca
U ovom objektu u ulici Krajiških brigada državljani Slovenije registrovali su više od 15 preduzeća
Ako bi se pogledao broj preduzeća prijavljenih u ulici Krajiških brigada došlo bi se do zaključka da sve vrvi od privrednih aktivnosti, jer je tu prijavljeno 16 privrednih subjekata. Međutim, ponovo ne pronalazimo nikog ko bi nam potvrdio da je makar čuo za navedena društva.
Ovo nisu jedine adrese u Banjaluci na kojima su prijavljene slovenačke firme čiji se predstavnici i predstavništva ne mogu pronaći.
Na desetine takvih su kao svoje sjedište naveli ulicu Brace Potkonjaka, Cara Lazara, Dunavsku, Omladinsku, Šargovačku i brojne druge.
Međutim, to što zakupodavci nisu čuli za navedena preduzeća, ne znači da ih neko od njihovih postojećih klijenata, koji kod njih ima kancelarije, nije osnovao.
Naime, kako saznajemo, knjigovođe koje u ime slovenačkih državljana vode njihove poslove uglavnom su prilikom osnivanja navodili adrese svojih kancelarija i tako im izlazili u suret.
Tako je u naselju Obilićevo na jednoj adresi knjigovođa koji nije želio da mu spominjemo ime registrovao sedam firmi, ali tu je barem, za razliku od ostalih adresa koje smo obišli, istaknuta tabla sa njihovim poslovnim imenima.
“S obzirom da im vodimo knjige, bili smo saglasni da se prijave na našu adresu. Sve u vezi njihovog osnivanja i poslovanja je u skladu sa zakonom. Oni posluju uredno i izmiruju svoje obaveze”, kazao nam je on ne želeći da ulazi dalje u razgovor.
Jednostavno prijaviti lažnu adresu
Postupak registracije poslovnih subjekata u Republici Srpskoj pokreće se podnošenjem prijave sa potrebnom dokumentacijom Agenciji za posredničke, informatičke i finansijske usluge (APIF).
Kako su nam rekli u ovoj agenciji sjedište, odnosno tačna adresa, poslovnog subjekta navodi se kao obavezan podatak u osnivačkom aktu poslovnog subjekta, a nadležni registarski sud provjerava da li su uz prijavu za registraciju podnesene potrebne registarske isprave, te da li su ona u skladu sa zakonom.
Međutim, kako su nam potvrdili u Okružnom privrednom sudu u Banjaluci u kojem su registrovana sva gore navedena preduzeća, oni ne provjeravaju tačnost adrese.
“Sud nije dužan da vrši provjere tačnih adresa sjedišta firme. Naime, od podnosioca zahtjeva se traži dostava potvrde o prebivalištu zemlje iz koje dolazi osnivač i potvrde o boravištu i kretanju lica a od strane nadležnih tijela u BIH, koje se odnose na poslove sa strancima. Kada je riječ o slučajevima prijava netačnih adresa društava i sankcija za isto, okružni privredni sudovi u RS nisu nadležni za iste radnje, već MUP RS i nadležna okružna javna tužilaštva”, kazali su u ovoj instituciji.
Porez osnovni motiv za osnivanje preduzeća
Prema našem istraživanju poreska razlika u Srpskoj i Sloveniji jedan je osnovnih motiva za osnivanje ovih preduzeća, a ne bilo kakav poslovni interes za saradnju sa firmama u Srpskoj.
Slovenci iznijeli 50 milijardi evra
Prema nekim procjenama, Slovenci u inostranstvu imaju između 20 i 50 milijardi evra. Smatra se da mnogi velike količine novca kriju od države, jer ne mogu dokazati porijeklo tog novca. Upravo ovih dana veliku pažnju javnosti privlači rasprava kako taj novac vratiti u državu. Pomoću poreske amnestije država bi mogla prikupiti milijardu evra za financiranje infrastrukturnih projekata, kaže poreski savjetnik Ivan Šimić. Bivši direktor Poreske uprave i pokretač ideje poreske amnestije juče je gostući na 24UR ZVEČER rekao je da je razmišljao kako privući one koji imaju novac u inostranstvu da ga vrate u Sloveniju. Simić ističe da je jedan stručnjak iz SAD-a procjenjivao da Slovenci vani drže oko 50 milijardi, ali da je on bliže cifri od oko 20 milijardi evra.
Poslovi se, kako saznajemo ugovaraju u Sloveniji, a platni promet se obavlja preko računa preduzeća u RS.
Porez na dobit u Republici Srpskoj je deset odsto i oporezivanje se vrši samo jedanput. U Sloveniji taj porez iznosi 20 odsto, plus dodatnih 27 odsto, ako se podiže dividendu.
Ukoliko se, na primjer, preko preduzeća u Banjaluci ostvari dobit od milion evra, plaća se deset odsto poreza, a ostatak od 900.000 se podigne sa računa i raspolaže po volji. Kada u Sloveniji zaradite milion evra, prvo platite porez na dobit od 20 odsto, a kada se podiže preostalih 800.000 država uzima još 27,5 odsto poreza, ako želite uzeti dividendu. To znači da preduzetniku na dobit od milion evra u BiH ostane 800.000 a u Sloveniji tek pola od toga.
Prema našim saznanjima, nije samo porez na dobit jedini motiv za otvaranje firmi u Banjaluci. Neke su otvorene kako bi se na njihovo ime kupio automobil koji vlasnik sada na ime firme iz Srpske vozi po Sloveniji i cijeloj Evropi.
Naime, ukoliko se, na primjer, u Njemačkoj kupi automobil od 100.000 evra i uveze u BiH, plaća se samo 17 odsto PDV-a.
U slučaju Slovenije, njihov državljanin mora da plati 36 odsto poreza na luksuz i dodatnih 22 odsto PDV-a, što znači da mora da plati porez koji iznosi 60 odsto cijene vozila.
Prijatelj Janeza Janše glavni protagonista
U toku istraživanja ove pojave portal CAPITAL je otkrio da je najveću ulogu u masovnom otvaranju ovih preduzeća ima Rok Snežič, kontroverzni slovenački biznismen iz Maribora i prijatelj Janeza Janše, slovenačkog premijera.
Zbog svojih sumnjivih poslova Snežič je bio na meti istražnih organa kako ovdje tako i u svojoj zemlji. Suvlasnik je kluba “Capo” u Banjaluci i osnivač preduzeća “Isplata odšteta” i “Moj pravnik”.
Spominjao se kao ključna osoba u aferi o pozajmici 450.000 evra koje je stranka, Janeza Janše dobila preko Prijedorčanke Dijane Đuđić. Zbog te pozajmice Slovenska demokratska stranka je kažnjena sa 20.000 evra kad je sud utvrdio da je prekršen Zakon o političkim strankama.
Snežič koji sebe naziva doktorom poreskog prava u razgovoru za naš portal potvrdio je da je preko svojih firmi posredovao u brojnim slučajevima u kojima su državljani Slovenije odlučili da preko Banjaluke sačuvaju novac zarađen iz poslovanja u Sloveniji.
On kaže kako se ne radi o poreskoj utaji, već o „poreskoj optimizaciji“, te da je sve u skladu sa zakonom.
Tvrdi kako u ovoj priči svi dobijaju, te da očekuje od Republike Srpske i Milorada Dodika pasoš zbog svega što čini.
BiH je naša Panama
Prema njegovoj ocjeni, Bosna i Hercegovina je najbliža ofšor zemlja u Evropi, što njegovi klijenti uveliko koriste. Priznaje da Slovenci nemaju nikakav interes za naše tržište, već da im je osnovni cilj da sačuvaju svoj novac.
“Ja bih radije osnivao firme u Sloveniji umjesto u BiH, ali ne mogu lagati ljude da je to dobro, jer su porezi previsoki. Pitam vas: zašto bi neka slovenčka firma plaćala 50 odsto poreza kada preko firme iz BiH može da u džepu sačuva 90 odsto dobiti?”, obrazlaže Snežič.
Kaže kako je i Republike Srpska na dobitku jer pored poreza na dobit, prihode prikuplja i od vlasnika preduzeća koji često dolaze da izmiruju obaveze, gdje troše novac na hranu i smještaj.
“To su firme koje ostvaruju od 200.000 do 300.000 evra dobiti što znači da Republika Srpska od jednog klijenta dobije godišnje najmanje 20.000 do 30.000 evra. BiH treba da mi se zahvali. Da nije bilo mene taj novac bi išao na Kajmanska ostrva”, izjavio je Snežič.
Prema njegovim riječima BiH je poreski raj, jer nije članica Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OCED) i ne podliježe obavezi razmjene bankovnih podataka.
“Bosna je na listi trećih zemalja i crnoj listi bankarstva te se ne daju nikakvi podaci zemljama Evropske unije. Zato ljudi vole BiH, jer je ona “Panama država”. To je mnogo dobro za naše klijente jer oni ne žele da se zna koliko zarađuju”, zaključio je on.
Spisak svih preduzeća koja su državljani Slovenije otvorili u Banjaluci u protekle dvije godine možete pogledati u galeriji ispod
(nastaviće se)
CAPITAL: Dejan Tovilović
