Na današnji dan 1904. godine rođena je Rajka Merćep, kiparica i bh. umjetnica koja je ostvarila međunarodnu karijeru, živeći i stvarajući uglavnom u Parizu i Sarajevu. Rođena je u imućnoj i obrazovanoj porodici u Bileći, koja se nakon Prvog svjetskog rata seli u Sarajevo.
O osnovama kiparstva učila je od kiparice Ive Despić i kipara Ante Matkovića, te je 1927. godine upisala Akademiju likovnih umjetnosti u Zagrebu. Nakon samo dva semestra odlazi u Pariz, gdje upisuje Académie Colarossi, a poslije i Académie de la Grande Chaumiere kod čuvenog skulptora Émile Antoine-Bourdellea. U Parizu je na svojim skulpturama radila u maloj sobi, klešući na koljenima, a u slobodno vrijeme proučavala je umjetnost u Louvreu. Jedno vrijeme provela je živeći u poznatoj umjetničkoj koloniji La Ruche na periferiji Pariza. Iako se primarno smatrala kiparicom, bavila se i crtanjem, te keramikom.
Prvi veliki uspjeh Rajka postiže na Salonu nezavisnih 1930. godine sa bistom Lik Azije i bistom princeze Karađorđević. Kritika ju je obasula pohvalama da „vaja kao muškarac“, te da u svome radu posjeduje „mušku odvažnost”. Nakon kratkog perioda provedenog u Sarajevu, 1937. godine se vraća u Pariz, gdje provodi ostatak života. Izlagala je na vodećim pariškim umjetničkim salonima. Godine 1945. dobiva prvu nagradu za skulpturu na Salonu žena slikara i kipara. Redovno je učestvovala na izložbama jugoslavenskih umjetnika u Parizu i širom Francuske. Govorila je šest stranih jezika, te imala snažne ruke, pa je svoje skulpture izrađivala direktno u materijalima. Krajem 1950-ih počinje patiti od artritisa i neuralgije – prsti su joj se kočili, te je sve manje radila, jer su joj radovi ispadali iz ruku i razbijali se.
Umrla je 29.4.1963. godine u Parizu. Bila je jedna od rijetkih kiparica, i rušila je predrasudu da se žena ne može baviti kiparstvom, koje zahtijeva i fizičku snagu. Nažalost, u BiH je ostala gotovo nepoznata. Njena djela se danas čuvaju u pariškim galerijama, Umjetničkoj galeriji BiH i u Narodnom muzeju u Beogradu.
Poster sa ilustracijom Rajke Merćep (A3/B2) iz knjige #ŽeneBiH možete naručiti putem webshopa: https://bit.ly/2K841RL
Ilustracija: Iva Pezic
(Žene BiH)
