Osim Franca Klajnhapla, u partizanske jedinice stupili su još neki banjalučki ljekari. Među njima i Gertuda Štern. Navešćemo ono što su o doktorici Štern, priredili Bojan Stojnić, i Verica Stošić iz Arhiva RS
Priredio: Mišo Vidović
Nakon što smo u jednom prethodnih tekstova objavili kako je banjalučki ljekar Franc Klajnhapl otišao u partizane, ovaj događaj bio je samo jedan od nizu aktivnosti i akcija koje su tokom Drugog svjetskog rata u Banjaluci provodili pripadnici antifašističkog pokreta, NOP-a i partizanskih jedinica. Primjera radi, pripadnici NOP-a su u gradu, organizovali i odlazak u partizane, pilota Franje Kluza i Rudija Čajaveca. U trenutku pisanja ovog teksta (23.maj-nap.aut) navršava se 78 godina, od 1942. godine, kada su njih dvojica sa avionima, sa banjalučlkog aerodroma preletjeli na slobodnu partizansku teritoriju. Pripadnici antifašistiškog pokreta, čak su i kontrolisali pojedine dijelove grada i kvartove. Potvrda ovoga može se pronaći u pojedinim rukopisima - istoričar Dušan Lukač u publkaciji “Ustanak u Bosanskoj Krajini”, zabilježio:
”Preko grupa aktivista ilegalnog NOP-a bio je ostvaren snažan uticaj Partije u svim dijelovima grada. Prema sjećanju tadašnjih rukovodilaca ilegalnog NOP-a u gradu, u to vrijeme bilo je i cijelih ulica u kojima ustaše nisu imale ni jednog pristalicu; u tim ulicama se javno o sakupljala pomoć. Sav prostor oko grada, izuzev najužeg centra, u toku noći bio je nepristupačan za ustaše i ostale pripadnike snaga NDH i okupatorskih sila. U Gornji Šeher i dijelove V kvarta, (naselje Mejdan - nap. priređivača) koji su saradnici NOP-a prozvali „Mala Moskva", nisu smjele po noći dolaziti ni jače grupe ustaša, dok su u isto vrijeme ovuda krstarile partizanske patrole sa Starčevice i Ponira, osiguravale izvoženje sakupljenih materijala za oslobođenu teritoriju, kažnjavale pojedine konfidente okupatora i prikrivene ustaše i obavljale druge poslove”. Jedna od aktivnosti, prema onome što je Lukač zabilježio jeste i prikupljanje pomoći za partizanske jedinice: ”Sakupljanje odjeće, lijekova, prehrambenih artikala i svega što je moglo da se koristi na oslobođenoj teritoriji ili u pružanju pomoći pojedinim porodicama u gradu sakupljano je po ulicama preko aktivista, NOP-a, zatim sabirano u ilegalne magacine, odakle je noću ilegalnim vezama prebacivano na oslobođenu teritoriju ili dijeljeno ugroženim porodicama u gradu. Najveći broj ilegalnih punktova, veza i puteva na oslobođenu teritoriju do novembra 1941. god. nalazio se u Gornjem Šeheru I V kvartu, odakle su materijali prenošeni do vođa za vezu na Poniru i Starčevici…”
A osim Franca Klajnhapla, u partizanske jedinice stupili su još neki banjalučki ljekari. Među njima i Gertuda Štern. Rođena 1912. u Banjaluci. I ovom prilikom navešćemo ono što su o doktorici Štern, priredili Bojan Stojnić, direktor Arhiva RS i Verica Stošić, pomoćnik direktora Arhiva RS u tekstu „Banjalučki ljekari u Kraljevini Jugoslaviji (1929-1941): Liječili ranjenike i borili se za slobodu“. Gertruda Štern studije medicine završila 1939. u Beogradu. Stažirala u Beogradu, radila u Banjaluci u Odjeljenju za hirurške bolesti Državne bolnice od januara do maja 1940, a potom u Beogradu u Opštoj državnoj bolnici. Početkom Drugog svjetskog rata vraća se u Banjaluku, a krajem januara 1942. godine odlazi u partizane.
U partizanima je bila trupni ljekar Udarnog bataljona - ranjene i bolesne partizane liječila u Krminama, Aginom Selu, partizanskoj bolnici na Čemernici, Skender Vakufu, Borji, Vijačanima, Strigovu, Poglačevu, Kozari, Podrgradcima. Tokom ofanzive na Kozaru zarobljavaju je Nijemci, odvedena je u logor Staru Gradišku, a onda u Banjaluku, gdje je ustaški Prijeki sud osudio na smrt. Strijeljana u Banjaluci, 10. avgusta 1942. Osim doktora Klajnhapla i doktorice Štern, još jedan banjalučki ljekar priključio se partizanskim jedinicama - Ihsan Zukanović. Zarobljen je tokom ofanzive na Kozari i strijeljan u Banjaluci juna 1942. Doktor Ihsan Zukanović, jedan je od potpisnika Rezolucije banjalučkih Muslimana u novembru 1941. godine kojom su potpisnici - zatražili da se prekine svaki progon i ubijanje po bilo kojoj osnovi – vjerskoj ili nacionalnoj, a među potpisnicima bio je i njegov kolega, dr.Asim Kulenović. Podsjećamo da su potpisnici Rezolucije bili i ugledni banjalučki advokati, činovnici, muftije, imami, trgovci, veleposjednici, činovnici, profesori, penzioneri, zanatlije.
Autor: Impuls
