Snimak ekrana, Vion TV, Jutjub
Iranska vlada koristi hapšenja učesnika protesta da alarmantno brzim tempom utiša glasove novinara i nezavisnih medija, kažu Reporteri bez granica. Najviše novinara u zatvorima drži i dalje Kina (102).
Poslije mjesec dana velikih protesta i nemira, Iran je zauzeo treće mjesto po broju zatvorenih novinara na svijetu – 41. Na prvom mjestu je i dalje Kina, koja u zatvoru drži 102 novinara, kao i Mjanmar sa 67.
Broj zatvorenih novinara u Iranu je bez presedana u posljednje dvije decenije, navodi se u saopštenju Reportera bez granica.
„Nedavni nemiri u Iranu pokazali su da su novinari među najčešće targetiranim grupama u zemlji. Iranska vlada je iskoristila hapšenja zbog protesta koji su u toku da alarmantno brzim tempom utiša glasove novinara i nezavisnih medija. Ovo kršenje prava na informisanje dostiglo je neviđeno nizak nivo. Pozivamo iranske vlasti da odmah promjene ovaj trend tako što će osloboditi sve pritvorene novinare u zemlji i prestati da se miješaju u rad nezavisnih medija koji pružaju ključnu javnu uslugu”, navodi desk za Bliski istok Reportera bez granica.
Nilufar Hamedi je bila jedna od prvih novinarki koje su otkrile priču o Mahsa Amini, mladoj ženi koja je umrla nakon što ju je iranska policija uhapsila zbog „neprikladne odjeće”, i zbog toga je među prvima zatvorena.
Nakon što je Mahsa Amini umrla 16. septembra, iranske vlasti su zatvorile 31 novinara, od koji je 27 još uvijek iza rešetaka, uključujući i 10 novinarki. Kako je 14 novinara već bilo zatvoreno prije novog talasa protesta, ukupan broj zatvorenih novinara u Iranu je sada 41. Novinari su hapšeni u 14 različitih gradova, od onih malih do Teherana, glavnog grada zemlje.
Podaci RBG pokazuju da broj novinara koji je trenutno pritvoren u Iranu decenijama nije bio veći, iako su prethodni talasi protesta bili snažno potisnuti. Tokom nemira izazvanih značajnim povećanjem cijena goriva 2019. godine zatvorena su 33 novinara, a 30 tokom nekoliko građanskih protesta 2018.
„Usuđujem se da kažem da u posljednjih pet godina i nakon nekoliko protesta nikada nije bilo ovakvog pritiska bezbjednosnih institucija kao što je to u ovom periodu, tokom opštenarodnih protesta poslije ubistva Mahse Amini. U svim periodima bilo je mnogo pritisaka na medije i novinare, imali smo i prijetnje i pozive, ali ne toliko kao danas”, rekao je iranski novinar koji je želio da ostane anoniman.
Iranske vlasti nastavljaju da sve više ograničavaju medijski i novinarski rad, i ne samo da su novinari mučeni zbog izvještavanja o demonstracijama već su iranske bezbjednosne snage uhapsile najmanje njih 13 tokom pretresa njihovih domova, pokazuju nalazi RBG.
„Sinoć, dok sam spavao, zazvonio mi je telefon i supruga mog sina mi je plačući rekla da razbijaju ulazna vrata njihove kuće. Otišli smo u kuću Navida Jamashidija, našeg sina, da vidimo šta se dešava. Deset ljudi je ušlo u kuću, Navidu su vezali ruke iza leđa i pretraživali su kuću. Ne znam šta su tražili”, objasnio je Iraj Jamashidi, osnivač Asianewsa, u snimku koji je objavio 25. septembra na svojoj veb-stranici. Njegov sin Navid Jamashidi je slobodni novinar koga su iranske vlasti pritvorile 24. septembra – iz nepoznatih razloga.
Od početka protesta, pristup informacijama i rad novinara bili su pod nadzorom iranske vlade. Pristup internetu se prekida skoro svakog dana, a vlasti onemogućavaju pristup VPN-ovima.
Nezavisni mediji u Iranu, sa druge strane, pod strogim su nadzorom iranskih vlasti, što je mnoge navelo na autocenzuru kako bi zaštitili svoje medijske organizacije i novinare od napada bezbjednosnih snaga, navode RBG.
Iran je već dugo među najgore rangiranim zemljama po slobodi medija, nalazi se na 178. mjestu od 180 zemalja u Svjetskom indeksu slobode medija Reportera bez granica za 2022. godinu.
Izvor: Cenzolovka
